ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی

ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی
بررسى داروهاى گیاهى از نظر علمى (ماده شیمیایى یا ماده مؤثر)

آویشن‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه آویشن:
مواد چرب، مواد رنگى، یک مواد تلخ، یک رزین، منگنز فراوان.
اسانس آن به نام اسانس سر پوله موسوم است که خود مرکب از سیمن‏ پینن‏ ، دیپانتن، کاراکرول، و تیمول مى‏باشد. تیمول یا اسید تیمیک به فرمول‏C 01 H 41 O یک ماده ضد عفونى کننده است.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

اسطوخودوس از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى اسطوخودوس :
ماده مؤثره اسطوخودوس آن است که با بویى شبیه کامفر و نعناع، خود شامل یک سینوئل و یک الکل مى‏ باشد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

اسفند از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیبات شیمیایی اسفند:
۱- هارمین به فرمول‏C 31 H 11 N 2 O
۲- هارملین به فرمول‏C 31 H 21 N 2 O
۳- هارمول به فرمول‏C 21 H 21 N 2 O
۴- پگانین‏
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

اقاقیا، دانه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى دانه آقاقیا:
دانه اقاقیا داراى یک ماده روغنى (به مقدار ۳۱ درصد) توأم با مواد تلخ است ولى امروزه موفق شده‏اند که ماده تلخ آن را جدا نموده و از دانه اقاقیا نوعى آرد تهیه نمایند که به آرد گندم براى پختن نان افزوده مى‏شود.
به‏ طور کلى تمام قسمت‏هاى درخت اقاقیا داراى مواد زیر است.
صمغ‏ هایى شبیه صمغ عربى، کاروتین، فسفات کلسیم، یک گلوکزید بنام روبى‏نین یک ماده سمى بنام روبین، تانن به صورت گلیوکوتان‏نوئیدها و بالاخره یک ماده رنگى است که در دباغى به‏جاى مازو از آن استفاده مى‏ شود.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

اکالیپتوس‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى اکالیپتوس‏:
تانن، یک ماده تلخ، مواد رزینى مختلف، اسانس اکالیپتوس مى‏باشد و از آن استخراج مى‏شود و بویى شبیه بوى مخلوط کافور و نعناع دارد. دیگر از مواردى که در اسانس اکالیپتوس وجود دارند عبارتند از آلدئیدوالریک، آلرئیدبوتیرک، پینوکارنوئل، اودسمول، الکل اتیلیک، استات‏دامیل، پینن کامفن، فن‏
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

بادرنجویه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى بادرنجویه:
از تجزیه شیمیایى بادرنجویه یا ملیس مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- کامفر (محرک مغز، مقوى قلب، ضدعفونى‏کننده است).
۲- قندهاى مختلف، مواد رزینى، مواد پکتینى، تانن و یک ماده تلخ.
۳- اسانس ملیس که خود شامل سیترال، سیترونل‏لال، ژرانیول، لینالول مى‏ باشد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

بادیان‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى بادیان:
از تجزیه شیمیایى دانه بادیان علاوه بر قند و لعاب (موسیلاژ) اسانسى به مقدار ۴ تا ۵ درصد پیدا کرده‏اند و همین اسانس ماده مؤثر بادیان است که خواص شفابخش‏ دارد. اسانس بادیان خود از مواد زیر ترکیب یافته است.
آنتول (۸۰ تا ۹۰ درصد اسانس) ترپن‏ها، سزکوئى‏ترین، ترپینول، کاردى‏نن، استراگول، سافرول، بیزابولن، آلفافلاندورن، آلفادیپانتن، لیمونن چپ‏ گرد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

بنفشه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایی گیاه بنفشه:
تاکنون از تجزیه شیمیایى بنفشه مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- لعاب (موسیلاژ) ۲- ماده آبى‏رنگ که به زودى فاسد مى‏شود ۳- ویولین که ماده‏اى است با اثرى شبیه امتین ۴- مقدار کمى اسانس با بوى مطبوع.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

به‏ لیمو یا ورون‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى به لیمو:
ماده مؤثر برگ به لیمو اسانس آن است که خود مرکب از سیترال، لیمونن، ژرانیول مى‏ باشد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

بید از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى بید:
دانشمندان از تجزیه شیمیایى پوست درخت بید مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- سالیسین که در اثر هیدرولیز آن تحت اثر امولسین، گلوکز و سالى‏ژنین حاصل مى‏شود.
سالى‏ژنین به فرمول‏C 7 H 8 O 2 یک ماده ضدعفونى‏ کننده است و در معالجه رماتیسم، نقرس، گریپ و دیسانترى اثر قاطع دارد.
۲- تانن واکسالات دوشو
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

پاى خر از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى پای خر:
از تجزیه شیمیایى گل این گیاه مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- فارادیول ۲- فیتوسترین ۳- اسیدوینیک ۴- اسید گالیک ۵- لعاب، تانن‏پنتوز، گالاکتوز
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

پر سیاوشان‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى پرسیاوشان:
از تجزیه شیمیایى پر سیاوشان مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- یک ماده تلخ به نام کاپیلارین‏
۲- لعاب، قند، تانن‏
۳- اسید گالیک و کمى اسانس‏
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

ترنجبین‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایىترنجبین:
از تجزیه شیمیایى ترنجبین، دانشمندان قدیم، قندى به نام مله زیتوز پیدا کرده‏اند. ولى بررسى‏هاى جددى که توسط ابرت در سال ۱۹۰۸ و دکتر صادق مقدم به سال ۱۹۳۰ در پاریس به عمل آورده‏اند، ماده قندى ترنجبین را ساکارز نام برده‏اند.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

تمر هندى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى تمر هندی:
دانشمندان از تجزیه شیمیایى قسمت گوشت‏دار میوه تمر هندى مواد زیر را به دست آورده‏اند.
۱- اسدى سیتریک ۲- اسید مالیک ۳- تارترات اسید پتاسیم ۴- گلوکز ۵- پکتین ۶- ماده‏اى نامعلوم با اثر مسهلى.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

تیول‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى تیول:
از تجزیه شیمیایى گل تیول یا زیرفون مواد زیر را به دست آورده‏اند.
(۱) قند (۲) لعاب (موسیلاژ) (۳) تانن (۴) اسانسى که بر اثر تقطیر با آب آن به دست مى‏آید این اسانس حاوى ماده‏اى به نام فارنسول مى‏ باشد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

ثعلب‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى ثعلب:
از ترکیب شیمیایى غده زیرزمینى ثعلب مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- ماده لعابى ۵۰ درصد
۲- آمیدون تغییر شکل یافته ۲۷ درصد
۳- مواد پروتئینى ۵ درصد
۴- قند ۵ درصد
۵- املاح معدنى به صورت کلرورسدیم، فسفات کلسیم و کمى اسانس‏
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

چاى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى چای:
چاى نواحى مختلف ترکیب متغیر و متفاوتى دارند ولى به‏طور متوسط از تجزیه چاى مواد زیر را به دست آورده‏اند.
۱- مواد ازته ۲۵/ ۲۳ تا ۴۰/ ۲۷ درصد
۲- مواد چرب ۲۸% تا ۴۰/ ۲۷ درصد
۳- آب ۵/ ۸ تا ۷۵/ ۱۰ درصد
۴- تانن- اسید تانیک ۱۵/ ۵ تا ۶۵/ ۱۵ درصد (طعم تلخ چاى مربوط به این ماده است).
۵- کافئین‏ ۱۰/ ۱ تا ۶۰/ ۳ درصد
۶- عطر چاى بنام تئون ۰ تا ۶۸ درصد
۷- اسید اکسالیک ۳۳/ ۱ تا ۷۵/ ۳ درصد
۸- مشتقات کسانتیک‏
۹- املاح معدنى (فسفات‏ها، اکسالات‏ها، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، منگنز).
در چاى ریبوفلاوین و اسید نیکوتى‏نیک و اسید پانتوتنیک و اسید مالیک گزانتین یافت مى‏ شود.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

حنا از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى حنا:
اگر چه هنوز به‏طور کامل ترکیب شیمیایى حنا معلوم نشده، ولى تاکنون از تجزیه شیمیایى برگ حنا مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- تانن ۷ تا ۸ درصد ۲- مواد چرب ۶ درصد ۳- مواد رزینى ۲ تا ۳ درصد ۴- اسانس ۲۰/ ۱ درصد (۵) ماده رنگى قابل تبلور.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

خردل سفید از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى خردل سفید:
از تجزیه شیمیایى دانه خردل سفید مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- روغن ۲۵ تا ۳۵ درصد ۲- لعاب ۲۵ درصد ۳- میروزین ۴ تا ۵ درصد ۴- سینال‏بین ۲ درصد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

خردل سیاه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى خردل سیاه:
از تجزیه شیمیایى دانه خردل سیاه مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- لعاب (موسیلاژ) ۲۰ درصد ۲- روغن خردل سیاه ۲۴ تا ۳۳ درصد (که براى مصارف صنعتى و تهیه صابون به کار مى‏رود) ۳- اسید میرونیک (به فرمول‏C 01 H 71 NO 2 S 2 ، اسید سیناپولیک، سوفاسیانات و سیناپین ۴- مپرونات پتاسیم (سینگرین) ۵- آنزیم‏هاى مختلف از جمله میروزین. سینگرین تحت اثر میروزین و در مجاورت آب، هیدرولیز شده موادى نظیر گلوکز، سولفات اسید دوپتاسیم و اسانس خردل ایجاد مى‏ کند.

بررسی ترکیبات شیمیایی گل ختمی در سایت بوعلی باب سلامتی
ترکیب شیمیایى گل ختمی:
تمام قسمت‏هاى گیاه داراى لعاب فراوان است. منتهى برگ ختمى علاوه بر لعاب موسیلاژ داراى مقدارى اسانس و یک اسید فرار مى‏باشد. گل ختمى، علاوه بر لعاب و اسانس مقدارى هم مواد قندى دارد. به‏طور کلى از تجزیه شیمیایى ریشه ختمى مواد مهم زیر را به دست آورده‏اند:
(۱) لعاب، مواد پکتیک، آمیدون (نشاسته)، ساکارز، ماده روغنى، قند تبدیل‏یافته، تانن، آسپاراژین تبائین، آلبومین، لسیتین، اسید مالیک، نوعى آنزیم یک ماده معطر فرار، مواد معدنى و فسفات.

درخت عرعر از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى درخت عرعر:
از تجزیه شیمیایى پوست درخت عرعر دانشمندان مواد زیر را به دست آورده‏اند:
۱- آلانتین ۲- ساپونین‏
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

دم اسب‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى دم اسب:
۱- املاح آلومینیم و پتاسیم‏
۲- اسید سیلیسیک، اکسالیک، مالیک و آکونى‏تیک (به حالت ساده یا ترکیب)
۳- یک ماده تلخ، یک ماده رزینى، مواد چرب‏
۴- نوعى ساپونین بنام اکوئى ستین که بر اثر تجزیه تبدیل مى‏شود به فروکتوز، اکوئى ستوژین‏
۵- خاکستر آن داراى مقدار زیادى سیلیس مى‏ باشد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

رازیانه رومى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى رازیانه رومی:
قند، صمغ، ماده روغنى و از همه مهمتر ۵/ ۱ تا ۵/ ۳ درصد اسانس انیس. این اسانس از تقطیر دانه رازیانه به کمک بخار آب به دست مى‏آید. ترکیب شیمیایى اسانس عبارت است از: آنتول ۸۰ تا ۹۰ درصد (این ماده در رازیانه و ترخون هم وجود دارد)، استراگول ۱۰ درصد، متیل کاویاکول، اسید آنیزیک، استن آنیزیک، سیمن و غیره.

زردچوبه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زردچوبه:
۱- نوعى الکل بنام تورمرول‏ به فرمول‏C 91 H 82 O 2- ستونى بنام ۳- اسانسى مرکب از اسیدهاى والرینیک و کماپ روئیک مخصوصا فلاندرون راست‏بر به مقدار یک درصد و سابى‏نن، سینونل، بورنئول.

زعفران‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زعفران:
۱- اسانس بى‏رنگ که بوى مطبوع زعفران مربوط به آن است این ماده اثر بر روى اعصاب سطحى بدن دارد.
۲- کروسین که ماده رنگى زعفران را تشکیل مى‏دهد.
۳- هتروزید تلخى بنام پیکروکروسین به فرمول‏C 61 H 62 O 7 این ماده تلخ هضم غذا را تسهیل مى‏کند.
۴- پیکروکروستین‏
۵- املاح معدنى، مواد چرب، لعاب‏
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

زنجبیل‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زنجبیل:
۱- ستن بنام زین‏ژورن‏ با طعم سوزاننده.
۲- یک ماده فنلى بنام زین‏ژول با طعم سوزاننده.
۳- رزین.
۴- اسانس با بوى کافورى مرکب از کامفن و فلاندرن.

زنیان یا نانخواه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زنیان:
تیمول، سیمن، آلفاپینن، دیپانتن، گاماترپى‏نن، کاراکرول.

زیتون‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زیتون:
گلوکزید به نام الئوروپوزید مواد قندى، موادى تلخ، مواد رزینى، موم، کلروفیل، تانن، اسید گالیک، مانیت.

زیره سبز از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زیره سبز:
تانن، روغن، رزین، الورون، اسانسى بنام کومینول، موادى از قبیل سیمن، الکل کومینیک، فلاندرن، کارون‏

زیره سیاه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زیره سیاه:
تانن، روغن سبز رنگ، مواد ازته (موسیلاژ) موم، مواد رزینى، قندهاى مختلف، اسانسى از قبیل کارون‏ دى هیدروکارول.

سداب‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سراب:
روتین، که در طب جدید مخلوطى با ویتامین ث و کا تهیه کرده‏اند که ضد خونریزى قوى است. از هیدرولیز دو ملکول قند (گلوکز و رامنوز) و کوئر سیتین حاصل مى‏شود و داراى اسانسى است به نام اسانس رو که بیشتر آن را ماده‏اى بنام متیل تونن ستن تشکیل مى‏ دهد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

سرو کوهى یا ابهل‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سرو کوهی یا ابهل:
اسانسى از کامفن، سینن، کادى‏نن، سیل وسترون‏ و نوعى کامفر مشابه سدرول ترپینول و الکلى با بوى مطبوع و تانن‏ و انواع الکل‏ها.

سماق‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سماق:
اسید سیتریک، اسید وینیک، اسید مالیک، مالات قلیایى، در برگ آن دکستروز، میریستین، و یک ماده مومى شکل.

سنا از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سنا:
اسید سالیسیلک، املاح منیزیم، نوعى قند که از آن فنیل گلوکزاوزون حاصل مى‏شود، رئین‏ کمفرول‏ آلوامودین‏ کمفرین، ماده رزینى سبزرنگى به نام الکل میریستیک، فیتوسترول، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک و غیره.

سیاه‏دانه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سیاهدانه:
ماده روغنى، اسانس، قندهاى مختلف، یک ماده تلخ بنام نیژل‏لین، ملانتین، دکلونیدین، کانسولیدین، دکلوسین، دکلونین.

شقایق- رآدین‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
اسید رآدیک، اسید پاپاوریک، اسید مکونیک، قند و صمغ، موسیلاژ و دو ماده رنگى.

شمشاد انارى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى شمشاد اناری:
بوکسین، پارابوکسین، بوکسى نیدین، پارابوکسى نیدین، مواد رزینى، پکتیکى، صمغ، اسانس و غیره.

شمعدانى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى شمعدانی:
ژرانیول، سیترونل لول‏ ، لینالول، بورنئول، ترپى‏نئول، مانتول، الکل فنیل اتیلیک، الکل آمیلیک و غیره.

صمغ عربى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى صمغ عربی:
مواد معدنى، کمى تانن، تان‏نوئید، آب، آنزیم‏هایى از قبیل اکسیداز پراکسیداز، آمیلاز، امولسین- هیدارت‏هاى کربن مخلوطى از آرابان‏ و گالاکتان و اسیدهایى از قبیل اسیدآدابیک و اسید گومیک.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

علف چاى، هزارچشم‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى علف چای :
هیپرین (ماده زردرنگى است که از گلبرگ‏هاى آن به دست مى‏آید. هیپرسین، فیتوسترین، فلاوون، الکل سریلیک و اسیدهاى اسئاریک، پالمتیک، میریستیک (این مواد در اعضاى سبز گیاه وجود دارند).

علف چشمه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى علف چشمه:
ویتامین‏A به مقدار زیاد، ویتامین‏E به مقدار زیاد، ویتامین‏D به مقدار کمتر،
ید به مقدار ۵%، کلسیم، آهن، منگنز، گلوکاناستورتین به فرمول‏C 51 H 02 O 9 NS 2 K علف چشمه را به نام‏هاى کلشک یا کولشک ,بولاغ اوتى، حب الرشاد، قره العین نیز مى‏ نامند.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاه علف چشمه یا کلشک در سایت بوعلی باب سلامتی

قهوه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى قهوه:
آب، مواد چرب، قند، سلولز، مواد ازته، کافئین، خاکستر، ترى‏گونل‏لین، اسید کوفالیک، اسید سیتریک، پکتین.

کاکائو از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
مواد چرب، مواد ازته، آمیدون، تئوبرومین همراه با کافئین.

کرچک‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
استئارین، پالمتین، ریسینولئین، اسیدى اکسى استئاریک، اسید ایزوریسى نولئیک‏

کوکا از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى کوکا:
کوکائین، سینامیل، ایزوکوکائین، تروپاکوکائین، تروگزیلین، اسید کوکاتانیک، اسید کلروژنیک.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

کیسه کشیش‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى کیسه کشیک:
بورسین، (یک ماده رنگى و آلکالوئیدیست که اثر گیاه را به آن نسبت مى‏دهد). اسید بوریک، تانن، کولین (به مقدار یک درصد)، اسیتل کولین، تیرآمین و غیره.

گل ساعتى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گل ساعتی:
سوکراز، آمیلاژ، آمیگدالاز، بتاگلوکزید (این گل را پاسیفلورآبى نیز مى‏گویند).

گل سرخ‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گل سرخ:
تانن، اسید گالیک، کوئرسیترن، یک ماده رنگى، کمى اسانس و مواد چرب.

گل همیشه بهار از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گل همیشه بهار:
کالاندوئین (یک ماده تلخ)، رزین، صمغ، لعاب، آلبومین.

ماستیک یا مصطکى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى مصطکی:
اسید ماستیک به فرمول‏C 02 H 23 O 2 ، اسید ماستیکولیک، اسید ماستکولیک، ماسیتکورزن، اسانسى به مقدار ۲ درصد.

موم گیاهى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
الکل ملیسیک، اسید کارنوبیک، اسید سروتیک، سروتات میریسیل.

وانیل‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
مواد چرب، مواد معدنى، مواد رزینى، ماده موثرى بنام وانیلین به فرمول‏C 8 H 8 O 3 .

هل‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
سینوئل، ترپینئول و استات دوترپنیل و ترپینن و لیمونن و سابى‏نن و بورنئول و پروتئین و کلسیم اکسالات و سیلیس.

گل اقاقیا از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى آقاقیا:
از گل اقاقیا رزینى با بوى مطبوع شبیه گل یاسمین به دست آورده‏اند که خود مرکب از مواد زیر است هلیوتروپین، الکل بنزیلیلک، لینالول، آندول، نرول. پروتئین، چربى، قند کلسیم، آهن‏ها، ویتامین‏هاى‏PP -B 2 -B 1 O -A و ویتامین‏C -.

آلو از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
قند، هیدارت‏هاى کربن، مواد پکتیک، اسید مالیک، اسید سیتریک، اسید سوکسینیک، اسید سالیسیلیک‏

انار از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
پل‏له‏ تیرین، ایزوپل له‏ تیرین، متیل پل‏له‏ تیرین، پزود و پل‏له‏ تیرین‏

بلوط از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى بلوط:
نشاسته (آمیدون)، پروتئین، ماده روغنى، قندهاى مختلف، قند ویژه بنام کوئرسیت، نوعى تانن (مازو)

زیتون‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
مواد قندى، مواد تلخ، مواد رزینى، گلوکزیدى بنام اولوروپوزید، موم، کلروفیل، تانن، اسید گالیک، مانیت‏

روغن زیتون‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
اولئین مخلوط با پالمتین، اسید لینولئیک، اسید لینولنیک، اسید اولئیک‏

پوست سبز گردو از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
قند، ژوگ‏لون، امولسین، فسفات کلسیم، اکسالات کلسیم، اسید سیتریک، اسید مالیک.

برگ نارنج‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
اسانسى معطر با بوى مطبوع، استاکیدرین، یک ماده تلخ، هسپریدین و غیره.

پوست نارنج‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى پوست نارنج:
هسپریدین، ایزوهسپریدین، اورانتامارین و اسید اورانتاماریک، اسید هسپریک، اسانس، ماده تلخ، لعاب (موسیلاژ)
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

نارگیل‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
اسید اولئیک، اسید استاریک، اسید پالمتیک، اسید لوریک، اسید میریستیک، اسید کاپریک، اسید کاپ‏روئیک، اسید کوکسى‏نیک.

مخمر آبجو از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى مخمر آبجو:
[۱- مقدار آب‏] ۱- مقدار آب در لوور خشک ۸ درصد در لوور تازه ۷۰ تا ۸۰ درصد است و میزان آن نباید از این حد، تجاوز کند.
۲- مواد معدنى‏
در اثر کالسیناسیون ۷ تا ۸ درصد خاکستر محتوى فسفات‏ها و پطاس در لوور به دست مى‏آید.
۳- گلوسیدها
مقدار گلوسیدهاى لوور در حدود ۳۰ درصد است. در لوور آمیدون و قندهاى احیاءکننده وجود ندارد ولى تره‏هالوز، یک گلوکز، یک گلوکان (پولى‏مرگلوکن) شبیه گلیکوژن (این ماده در اثر آب یددار به رنگ قهوه‏اى درمى‏آید) و فونگوز (گلوسید غشاء) در آن، موجود است.
۴- لیپیدها
در حدود ۲ تا ۳ درصد لیپید و یک درصد استرول از جمله ارگوسترول در لوور یافت مى‏شود.
۵- پروتئیدها
در حدود ۵۰ درصد مخمر آبجو را پروتئید تشکیل مى‏دهد که از آمینو اسیدها و از جمله لیزین‏تریپتوفان، یک کازئین (زیموکازئین) یک آلبومین (سرویزین) و نوکلئوپرتئیدها، تشکیل شده است. عنصرهاى مختلف دیگرى نیز در لوورها وجود دارند که مهمتر از همه، ویتامین‏ها هستند.
۶- ویتامین‏هاى مخمر آبجو
در مخمر آبجو مقدار کمى ویتامین است ولى در آن، ارگوسترول (پروویتامین‏D ) یافت مى‏ شود و از طرفى بهترین منبع تهیه ویتامین‏هاى گروه‏B است که عبارتند از:
ویتامین‏B 1 (تیامین) ۱۲ تا ۱۵ میلى‏گرم درصد گرم‏
ویتامین‏B 2 (ریبوفلاوین) ۳ تا ۶ میلى‏گرم درصد گرم‏
ویتامین‏B 3 (اسید نیکوتى‏نیک) ۳۰ تا ۵۰ میلى‏گرم درصد گرم‏
ویتامین‏B 4 (آدنین)
ویتامین‏B 5 (اسید پانتونتیک) ۱۰ تا ۲۰ میلى‏گرم درصد گرم‏
ویتامین‏B 6 (پیرویدوکسین) ۳ تا ۱۰ میلى‏گرم درصد گرم‏
ویتامین(B 7 ,B 8) به مقدار بسیار کم‏
ویتامین‏Bc (اسید فولیک) یاB 9 1 تا ۵ میلى‏گرم درصد گرم‏
ویتامین‏B 21 (سیانوکوبالامین) به مقدار بسیار کم.
۷- عناصر آنتى‏بیوتیک‏
مخمر آبجو در پزشکى به‏ عنوان یک ماده ضد جوش صورت شهرت دارد و مسلما داراى عناصر ضد باکترى فعال است که بر ضد استافیلوکوک‏ها مؤثرند، این عناصر به حالت خاص به دست نیامده‏اند.
۸- آنزیم‏ها
آنزیم‏هاى لوور متعدد و مهمترین آنها عبارتند از:
گلوسیدازها، انورتاز، سوکراز، مالتاز، بتاگلوکزیداز، پروتئازها، اکسیداز، رودکتازها و غیره.
۹- اثر فیزیولوژیک‏
مخمر آبجو به علت داشتن مقدار زیادى مواد پروتئینى و نوکلئوپروتئید از نظر غذایى ارزش فراوان دارد و محتوى اسیدهاى آمینه لازم براى بدن است. از جهت داشتن ویتامین‏هاى گروه ب روى متابولیسم گلوسیدها در بدن اثر مى‏کند و ماده‏اى است مقوى و مفید براى ناراحتى‏هاى عصبى و آنتى‏پلاگر، پایین‏آورنده قند خون و ضد کم‏خونى، علاوه بر آن خاصیت ضد باکترى استافیلوکوک‏ها و کلى‏باسیل‏ها در آن وجود دارد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

افدارا یا ریش بز از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى افدارا یا ریش بز:
گیاه دارویى داراى ۵ تا ده درصد آب و ده درصد مواد معدنى است تانن کاتشیک و کمى هم کولین در آن یافت مى‏شود.
ماده مؤثر گیاه عبارت است از الکالوئید که به مقدار ۵۰/ ۰ تا ۲ گرم درصد برحسب جنس گیاه دریافت مى‏شود. در گیاه تجارتى، ماد مؤثر باید در حدود ۱ درصد باشد.
افدرین در سال ۱۸۸۷ به وسیله ناگایى، استخراج و شناخته شده و فرمول آن فنیل ۱، متیل ۲ آمینو پروبانول با ساختمانى نزدیک به ساختمان آدرنالین همراه با دو کربن ناقرینه است که داراى ۶ ایزومر مى‏باشد. افدرین به شکل‏هاى راست و چپ و بى‏تفاوت دیده مى‏شود ولى در گیاه افدرا به‏طور کلى به صورت چپ‏گرد وجود دارد.

ریشه مرغ یا شیندان‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى ریشه مرغ یا شیندان:
ریزم شیندان داراى ۸ تا ۱۰ درصد آب و ۲ تا ۴ درصد مواد معدنى است. در آن مقدار زیادى مواد گلوسیدى وجود دارد که عبارتند از ۱ تا ۲ درصد ساکارز و قندهاى احیاء کننده ۱۲ تا ۱۵ درصد، فروکتوز آن، موسوم به ترى‏تیسین است. مقدار کمى وانیلوزید (گلوکووانیلین یا آونین) و آثارى از یک اسانس، در آن دیده مى‏شود. اسانس شیندان از یک کربوراستیلینک به نام اگرپیرن، یاکاپلین، تشکیل شده است که داراى خاصیت ضد میکروبى است.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

گندم‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گل گندم:
روغن جوانه گندم به علت مقدار زیادى ویتامین‏E که در آن موجود است در موارد نازا بودن زنان مورد استفاده قرار مى‏گیرد و در دامپزشکى نیز مورد مصرف دارد.

سبوس گندم‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
داراى خاصیت مسهلى است و براى تهیه فیتین به کار مى‏ رود.

کلاله‏ هاى ذرت‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
ذرت داراى ۴ تا ۵ درصد مواد کانى است که پر از نمک‏هاى پتاسیم، قند، چربى‏ها (۲ تا ۳۰%) توأم با استرول‏ها (سیتوسترول) تانن و آثارى از روغن‏هاى اسانسى و آلانتوئین مى‏ باشد.

کلشیک طبى یا سورنجان از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سورنجان یا کلشیک طبی:
دانه آن داراى ۳ تا ۵ درصد آب و ۴ تا ۵ درصد مواد معدنى و ده درصد قند احیاءکننده و به مقدار کم نشاسته است. ۵ تا ۱۰ درصد چربى و ۲۰ درصد پروتئید دارد. مقدار کمى نیز وزین اسید گالیک و تانن در آن یافت مى‏شود.
کلشى‏سین در سال ۱۸۲۰ به وسیله پلیته و کاوانترا استخراج شده و نخست تصور مى‏کردند از ترکیبات وراترین است تا آنکه در سال ۱۸۸۴ کلشى‏سین را به صورت کریستالیزه به دست آوردند و فرمول شیمیایى آن مشخص شد. کلشى‏سین که از مشتق‏هاى بنزو سیکلوهپتانو تووپولون است و داراى ازت خارج هسته‏ اى است.
کلشى‏سین به اشکال زیر یافت مى‏شود:
(ماده‏A )
(ماده‏B )
(ماده‏C )
دمه‏کولسین یا (ماده‏E )
کلشامین (ماده‏F )
کلشى‏کوزیدC 6 H 11 O 5
کلشى‏سین ماده‏اى است به رنگ زرد پریده محلول در آب، الکل، خیلى کم محلول در کلروفرم. کلشى‏سین مثل یک الکالوئید کامل و حقیقى عمل نمى‏کند و در اثر هیدرولیز با اسیدهاى رقیق، مبدل به کلشى‏سئین و الکل متیلیک مى‏شود که با افزودن کلروفریک به رنگ سبز درمى‏آید.
علاوه بر کلشى‏سین که الکالوئید اصلى گیاه است چندین الکالوئید دیگر به طریقه کروماتوگرافى ستونى به مقدار کم از آن جدا کرده‏اند.
دمه‏کولسین با کولشامین یک دزاستیل‏متیل، کولشیسین است که داراى خاصیت قلیایى واضحى است.
کلشى‏کوزید به گلوکز و دزمتیل ۲- کلشى‏سین ۳- تجزیه مى‏شود. در اثر روشنایى کلشى‏سین به رنگ قهوه‏اى درمى‏آید.
کلشى‏سین داراى اثر مدر و ضد تورم است و در معالجه بیماران رماتیسمى و نقرسى به کار مى‏رود. مکانیسم درمان بیمارى نقرس به وسیله کلشى‏سین به خوبى روشن نیست کلشى‏سین عامل اساسى درمان است. الکالوئیدهاى دیگر داراى اثر ضعیف‏ ترى است براى مثال اثر سمى کلشى‏سئین، ۲۰۰ بار کمتر از کلشى‏سین است، بدین معنى که هسته سیکلوپنتانو پرهیدروفنانتریک در کربن هفدهم، یک حلقه لاکتونیک شش وجهى دارد. میزان مواد مؤثر در پیاز سیل ۳۰/ ۰ تا ۴۰/ ۰ درصد است وجود این عناصر در اواخر قرن نوزدهم مسلم شده لیکن براى نخستین‏بار در سال ۱۹۲۹ محققان سویسى، نخستین هتروزید کریستالیزه سیل را به نام سیلارن همراه با اسپرفامیت یافتند.
هتروزید بى‏شکلى به نام سیلارن به دست آوردند که بعد معلوم شد که مخلوطى از گلوکزیدهاست.
استخراج هتروزیدها
پیاز را به قطعات کوچکى تقسیم کرده محلول سولفات آمونیم بدان مى‏افزایند تا پروتئین پیاز را منعقد کرده و از فعالیت آنزیم‏ها جلوگیرى کند. مخلوط بالا را چندین بار با استات اتیل اکستراسیون کرده و عصاره حاصل را زیر فشار کم، تقطیر مى‏کنند، باقى مانده را با اتر شسته تا سایر مواد، خارج شود. محلول اتر را با الکل مجاور کرده و به وسیله هیدرواکسید دو پلمپ تانن‏هاى موجود را رسوب مى‏دهیم. پس از صاف کردن و تبخیر، کریستال‏هاى سیلارن به خوبى ظاهر مى‏شود. در نخستین محلول آبکى مجموعه‏اى از سیلارن باقى مى‏ماند که به وسیله کرومانوگرافى مى‏توان آنها را جدا کرد. استول و همکارانش از آن، ۶ ماه کریستالیزه جدا کرده‏اند.
ساختمان شیمیایى هتروزیدها
سیلارن نیم تا دو سوم مجموع هتروزیدهاى سیل را تشکیل مى‏دهد. ساختمان شیمیایى این هتروزید در سال ۱۹۲۵ به وسیله استول و هوفمان تشریح شده است. این ماده، یک هتروپیوزید است که در اثر هیدرولیزاسید دو قند بنام‏هاى دگلوکوزورامنوز (که به شکل سیلاپیوزروى کربن سوم ثابت شده‏اند) و یک ژنین از نوع بوفانولید به نام سیلاریدن مى‏دهد که داراى دو عامل هیدروکسیل مى‏باشد. سیل را در صفحه بعد به‏طور علمى‏ترى بررسى مى‏کنیم.

خریق‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه خریق:
قسمت دارویى داراى ۵ تا ۱۰ درصد آب و ۱۰ تا ۱۵ درصد ماده کانى و اسیدهاى آلى در آن به شکل اسید وراتریک و اسید کلدونیک، آمیدون و یک درصد چربى و یک یول‏ترپنیک از آن استخراج کرده‏اند.

سیل (پیاز عنصل) از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى پیاز عنصل:
به‏طور معمول دو نوع سیل سفید و سیل قرمز را به‏عنوان سیل‏ هاى دارویى مى‏ شناسند در سیل قرمز علاوه بر مواد موجود در سیل سفید، پیگمان‏هاى آنتوسیانیک و یک هتروزید مخصوص به نام سیلى روزید وجود دارد. ماده دارویى خشک داراى ۵ تا ۱۰ درصد آب و ۲ تا ۵ درصد مواد معدنى پر از اکسالات دو کلسیم مى‏باشد به میزان ۴ تا ۱۰ درصد موسیلاژ نیز در گیاه دارویى موجود است ولى ذخیره گلوسیدیسیل را فروکتوزان‏ها- تشکیل مى‏دهند. در سال ۱۸۷۹ ماده‏اى به نام سى‏نیس‏ترین ۲ که یک ترکیب چپ‏گرد بوده و در اثر هیدرولیز، فروکتوز مى‏دهد از گیاه به دست آمد، پس از آن عناصر نامعین دیگر از قبیل سیلین، سینیسترین و غیره کشف شد. در سال ۱۹۶۰ گورلیش یک گلوکوسى نیستررین به دست آورد که داراى چهار، مولکول فروکتوز و یک مولکول گلوکز بود در سیل، استرول‏ها، تانن‏ها، کاتشیک و کاتشول و یک فلاوونوئید به نام ایزورامنه‏تول وجود دارد. پیگمان آنتوسیانیک اصلى سیل شبیه کریزانتمین (سیانیدن ۳- مونوگلوکوزید) است.
مواد مؤثره‏
مواد مؤثره سیل هتروزیدهاى کاردیوتونیک استروئیدیک از نوع بوفانولیدها سوم و چهاردهم و دو بند مضاعف در هسته است. هیدرلیز آنزیماتیک، به وسیله سیلارن‏
R, A
– سیلارنین (در سیلاریدین: ۲ بند مضاعف)
R
– رامنوز+ گلوکز (سیلابیوز): سیلارن‏
R
– رامنوز+ گلوکز+ (سیلاتریوز: گلوکز سیلارن)
آنزیم‏هاى پنى‏سیلیوم، استروفانتو پیازدانه‏هاى استروفانتوس یا سیلارنارسیل یک ماده بینابینى به نام پروسیلاریدین تولید مى‏ کند که فقط داراى یک مولکول رامنوز است.
هیدرولیز هتروزیدهاى سیل‏
گلوکوسیلارن‏A مى‏دهد سیلاریدین‏A + سیلاتریوز (رامنوز+ ۲ گلوکز)
بتاگلوکزیداز
گلوکز+ سیلارن‏A سیلاریدین‏A + سیلابیوز (رامنوز+ گلوکز)
استوفانتو پیاز سیلارناز
گلوکز+ پروسیلاریدین‏A سیلاریدین‏A + رامنوز+ سیلارنین‏
آنزیم پنى‏سیلین‏
پروسلاریدین در اثر هیدرولیز با اسیدها، سلاریدین و رامنوز مى‏دهد ولى از طریق آنزیمى (پنى‏سیلیوم) یک آگلیکن اولیه با سیلارنین به دست مى ‏آید که فقط داراى یک بند مضاعف روى کربن‏هاى ۴ و ۵ است و سیلاریدین را مى‏توان یک انیدروسیلارنین به‏ شمار آورد.
در آزمایشات سیلارن از طریق کروماتوگرافى، ۸ هتروزید به دست آورده‏اند که به شرح زیر است.
گلوکوسیلارن یک هتروزید اولیه است که دو مولکول گلوکز و یک مولکول رامنوز (سیلاتریوز) است و بتاگلوکزید از آن را به گلوکز و سیلارن تجزیه مى‏کند. عناصر دیگر عبارتند از: گلوکوسیلى فائوزید، سیلى کریپتوزید، سیلى گلوکوزید، سیلى سیانوزید و سیلى آزوروزید که به استثناى اولى، همه تنها یک مولکول گلوکز دارند. بالاخره در سیل قرمز سیلى سیانوزید و سیلى آزوروزید که به استثناى اولى، همه تنها یک مولکول گلوکز دارند به دست آمده است. در سیل قرمز سیلى روزید، موجود است که در سال ۱۹۴۰ به وسیله استول و همکارانش از هم جدا شده ولى ساختمان شیمیایى آن در ۱۹۶۰ مشخص شده است. این هتروزید مانند بقیه هتروزیدها داراى یک حلقه لاکتونیک شش‏وجهى و یک بند مضاعف روى کربن‏هاى ۴ و ۵ است و نیز داراى یک گروپمان اسپرفامیست.
استوکسى روى کربن ششم و دو هیدراکسیل الکلى روى ستون‏هاى ۸ و ۱۴ است.
اثر فیزیولوژیکى سیل‏
سیل را از زمان‏هاى قدیم در مصر و یونان شناخته‏ اند و دیوسکورید خواص دیورتیک آن را یادآورى کرده است. در قرون وسطى آن را علیه استسقا به کار مى‏ برند. این گیاه با آنکه سمى است ولى انسان کمتر تولید عارضه‏ هاى خطرناک مى‏ کند. ولى دست‏کارى سیل تازه تولید سرخى و سوزندگى مى‏ نماید.
بررسی ترکیبات شیمیایی پیاز عنصل در سایت بوعلی باب سلامتی

مارچوبه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى مارچوبه:
ریشه و ریزوم مارچوبه، داراى ۱۰ درصد مواد کانى و گلوسیدها (فروکتوزان) کمى تانن و ساپونوزیدى است که ژنین آن سارساسا پوژنین است. در گیاه جوان اسپاراژین کمى روتوزید (در قسمت سبز گیاه زیادتر است) مقدار کمى مواد آنتوسیانوزید و یک ماده گوگرد که مشتقى از متیل سولفونیوم میتونین مى‏باشد، وجود دارد.

سیر از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
به علت خاصیت طبى و اهمیت خاصى که دارد.
پیاز یا بولباین گیاه در فارماکوپه فرانسه ثبت شده و داراى خواص آنتى‏سپتیک، هى‏پوتانسیو، ضد کرم و دیورتیک (مدر) است و نیز داراى مواد گوگردى نیز مى‏باشد. (آلیلى پروپین دى سولفید) در سیر آلیسین به فرمول(C 3 H 3 S) 2 O وجود دارد در سیر ریبوفلاوین و نیاسین وجود دارد.

پیاز از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى پیاز:
گونه‏هاى مختلفى از این گیاه، کشت مى‏شود بولب آن داراى فروکتوزان (۱۰- ۴۰%) قندهاى احیاکننده (۱۰- ۱۵%) و کمى ساکارز است (۵- ۸%) در پیاز اسید گلیکولیک و در فلس‏هاى خارجى آن، مواد فلاونوئیدى مانند کرستول و اسپیروزید و آثارى از سایر ترکیبات پلى‏فنون (پیروکاتشول، فلوروگلوسینول، تانن و غیره) وجود دارد.
در پیاز یک گلوکزید اسید الئوئیک و نیز مقدارى ویتامین‏هاى مختلف موجود است‏
در پیاز، آلى‏ئین وجود ندارد ولى عناصر مشابه آن، مثل متیل یا پروپیل آلى‏ئین وجود دارد.
اسانس پیاز اشک‏آور است و محتوى دى‏سولفورآلیل، پروپیلا لدهیدوتیول پروپیونیک مى‏باشد.
پیاز به صورت سبزى، چاشنى، خام و پخته و به‏عنوان یک ماده مؤثر مدر، شهرت دارد. در فارماکوپه‏ها هم به همین علت وارد مى‏شود.
همچنین خاصیت کم‏کننده قند خون دارد (بعلت وجود انسولین گیاهى بنام گلوکوکینین) عصاره پیاز تازه باکتریوستاتیک است.

بداغ جنگلى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى بداغ جنگلی:
برگ این درختچه داراى ساکارز، انورتین، امولسین و گلوکزیدى است که بر اثر تجزیه ساده، اسید والرینیک از آن آزاد مى‏شود.
پوست آن داراى یک ماده رزینى تلخ به نام ویبورنین‏ تانن، صمغ، موم، قند، پکتین، یک گلوکزید (با ترکیب تعیین‏نشده)، اسیدهاى فرمیک، استیک، والرینیک، کاپ‏ریلیک، اولئیک، لینولئیک و همچنین فیتوسترول است.
در میوه‏اش، تانن، اسیدهاى آلى مختلف و یک ماده رنگى یافت مى‏گردد. محل رویش در گردنه حیران بین آستارا و اردبیل.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

هفت‏کول‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى:
پوست این درختچه داراى یک ماده چرب چسبنده و ماده دیگرى با اثر قرمز کننده پوست و تاول‏آور است.
گل‏هاى آن داراى ساکارز، انورتین، امولسین، اسید والرینیک و نوعى گلوکزید است. در میوه‏اش اسید والرینیک وجود دارد محل وریش شمال ایران- گرگان کوه حاجى‏لنگ.

شیر پنیر از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه شیرپنیر:
درباره وجود ماده‏اى در این گیاه که انعقاد شیر را باعث مى‏گردد، بررسى‏هاى عدیده توسط دانشمندان مختلف به عمل مى‏آید. بعضى‏ها مانندDr .Aze در سال‏
۱۳۳۹، موفق گردیدند که از مقدار کم یعنى از ۸ تا ۱۰ گرم آن معادل ۰۰۰۱/ ۰ گرم، ماده‏اى با اثر منعقدکننده شیر به دست آورند. در حالى که سایرین چون وجود چنین ماده‏اى را نتوانستند در گیاه مسلم نمایند، چنین اظهار عقیده نمودند که انعقاد شیر پس از وارد کردن گرد ساقه‏بان، بدین علت است که با این عمل، نوعى حالت اسیدى خاص در شیر به وجود مى‏آید که رشد میکرو اورگانیسم‏هاى موجود در شیر یا در گرد ساقه مخلوط در شیر را باعث مى‏گردد. از این گیاه اسیدهاى آلى نظیر اسید گالى‏تانیک‏ و اسید سیتریک همراه با نوعى ماده رنگى قرمز از گروه آلیزارین نیز به دست آمده است. امروزه بین این گیاه و روناس رابطه قائل هستند زیرا حیواناتى که از ریشه این گیاه تغذیه مى‏نمایند. استخوان آنها رنگ قرمز، مانند روناس پیدا مى‏کند.
محل رویش‏
نواحى شمال ایران، رودبار، در ناحیه‏اى به نام مانده‏جو در ارتفاعات ۹۵۰ مترى نواحى مختلف البرز، عمارلو، کبوترچاک، گون‏پشته، داماش در ارتفاعات ۱۸۲۰ مترى، تبریز، اشتران کوه، قره‏داغ، على‏بلاغ و تفرش.

سنبل الطیب یا علف گربه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى سنبل الطیب:
ریشه ریزوم والرین داراى آمیدون، تانن، گلوکز، املاح مختلف، اسانس، اسید والرینیک، اسید فرمیک، اسید استیک و اسید پروپیونیک‏ است مواد اخیر که در ریشه خشک گیاه یافت مى‏شود، در ریشه‏هاى تازه به حالت اترى، مخصوصا اتروالرینیک وجود دارد.
در خاکستر ریشه و ریزرم مقدار زیادى مگنز یافت مى‏شود. مقدار کلى اسانس والرین در نوع مرغوب ریشه به‏طور متوسط یک درصد است. ریشه والرین تازه داراى مقدار نسبتا زیاد اسانس ولى با بوى کم است. تدریجا که ریشه خشک مى‏گردد، مقدار کلى اسانس آن کاهش حاصل مى‏کند در عوض بوى قوى کسب مى‏نماید. اسانس مذکور اگر تازه باشد، رنگ زرد مایل به سبز یا مایل به قهوه‏اى، بوى نافذ، مشخص و حالت نسبتا روان با واکنش اسیدى خفیف دارد ولى به تدریج که کهنه مى‏شود، غلظت حاصل مى‏کند و حالت اسیدى افزایش مى‏یابد. وزن مخصوص اسانس در گرماى ۱۵ درجه بین ۹۴۰ و ۹۵۰/ ۰ است.
محل رویش‏
این گیاه در بعضى از نواحى شمال غربى ایران مانند میشوداغ یافت مى‏گردد.
باباآدم، به عربى آراقیطون نامیده مى‏شود
ریشه باباآدم اینولین، ماده چرب به مقدار کم، کربنات نیترات، رزین‏هاى مختلف و یک گلوکزید به نام لاپین‏ یا لاپوزید است. ماده اخیر در سال ۱۸۸۸ توسط دانشمندان از گیاه استخراج گردید. از ریشه خشکیده گیاه در مجاورت هوا، معادل ۵۰ تا ۷۰ درصد اینولین توسطJ -Krontz در سال ۱۹۳۱ به دست آمد. برگ باباآدم داراى اکسیدازهاى فعال و دانه‏اش علاوه بر گلوکزید مذکور، داراى ۱۸ درصد روغن زرد، رنگ خشک‏شونده با طعم تلخ، مرکب از ۵۸ درصد اسید لینوئیک و ۱۰ درصد اسید اولئیک است.

الشوکه المبرکه‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه الشوک المبرکه:
طعم تلخ اعضاى هوایى این گیاه مربوط به ماده‏اى به نام کنى‏سین‏ است که توسطNativel در سال ۱۸۴۲ کشف گردید. این ماده که اثر تب‏بر دارد، بعدا توسطLsocia به حالت مبتلور از برگ‏هاى جوان گیاه به دست آمد.
تمام قسمت‏هاى گیاه داراى املاح پتاسیم، منیزیوم، کلسیوم، به مقدار جزیى اسانس، رزین، صمغ، موسیلاژ، تانن قندهاى مختلف و فیتوسترین است‏
کنى‏سین، به فرمول‏C 24 H 65 O 01 و داراى طعمى تلخ است. به صورت بلورى‏هاى سوزنى شکل، شفاف و بى‏رنگ متبلور مى‏گردد. در آب به مقادیر کم ولى در الکل، اتر و قلیائیات به مقادیر زیاد حل مى‏شود. اسید سولفوریک آن را در خود حل مى‏کند و رنگ قرمز ایجاد مى‏نماید ولى با افزودن مقدارى آب، به رنگ بنفش درمى‏آید و اگر آمونیاک افزوده شود زرد رنگ مى‏گردد. در اسید کلریدریک رنگ سبز ایجاد مى‏کند.
کنى‏سین، داراى اثر تب رقوى است ولى چون حتى مصرف مقادیر کم آن ایجاد قى و ناراحتى مى‏کند از این جهت استفاده از آن متروک گردیده است. اثر تب‏بر کینى‏سین بیشتر از سالیسین تشخیص داده شده است.

غافث، خدالت‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه غافث یا خدالت:
اعضاى مختلف این گیاه داراى تانن، مواد رزینى، اسانس، اینوین و نوعى ماده تلخ به نام اوپاتورین‏ در سال (۱۸۲۸) است بعلاوه دو نوع ساپونین با اثر مدر و معرق توسطR .Collbert در سال ۱۹۱۶ از آن به دست آمده است.
اوپاتوزین، ماده‏اى است تلخ و گزنده که به صورت گرد و سفید رنگ از اعضاى مختلف این گیاه و گونه‏هاى دیگر آن به دست آمد. در آب و الکل نیز حل مى‏گردد.
تاریخچه: استفاده‏هاى درمانى از اعضاى این گیاه، به زمان‏هاى خیلى قدیم ارتباط پیدا نمى‏کند زیرا در کتب قدیمه، هیچ‏گونه اشاره‏اى از آن به عمل نیامده است. نخستین‏بار در سال ۱۵۴۳، دانشمند گیاه‏شناسى به نام‏L .Fuche اعضاى هوایى گیاه را به صورت خشک شده در عطارى‏هاى آن زمان که گیاهان دارویى مى‏فروختند تحت نام‏Eupatonium پیدا نمود. بعدا این بررسى ادامه پیدا کرد و معلوم شد که در مراکز داروفروشى کشورهاى مختلف نیز تحت همین نام، در معرض استفاده مردم قرار مى‏گیرد. بعضى از دانشمندان دیگر نیز مانندBoch (در سال ۱۵۷۲) اعلام داشته‏اند که حیوانات مجروح مانند آهو از این گیاه منحصرا آن هم در بعضى نواحى براى درمان خود استفاده مى‏کردند. فقط در بعضى از کتب دارویى چنین منعکس است که قدمت درمانى این گیاه به زمان‏Tournefort دانشمند گیاه‏شناسى قرن ۱۳ میلادى مى‏رسد و حتى چنین ذکر گردیده است که از آن استفاده‏هاى درمانى مختلف نیز به عمل آمده است.
بررسى‏هاى علمى حتى در زمان حاضر نیز در مورد این گیاه، به نحوى که آن را در ردیف انواع دارویى شناخته شده قرار دهد، به عمل نیامده و فقط با توجه به خصوصیات و شهرت‏هاى درمانى گیاه است که مصرف آن در بعضى نواحى، به منظور درمان بیمارى‏ها بین مردم رایج گردیده است.

گل گندم‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه گل گندم:
گل‏هاى این گیاه مدر است و از آن در آب آوردن انساج مخصوصا در استقساء استفاده به عمل مى‏آید بعلاوه در سرماخوردگى، جهت رفع سرفه و در بیمارى‏هاى سینه به کار مى‏رود. دم‏کرده با آب مقطر آن سابقا به صورت لوسیون، در رفع التهاب چشم به کار مى‏رفته است در ترکیب شیمیایى آن سیانین‏ در بعضى از آنها بارگونین‏ یافت مى‏شود- پتاس- اسید فسفریک- منیزیوم- تانن و یک ماده شفاف در آن وجود دارد.

گلرنگ (به عربى قرطم) از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه گلرنگ:
از گل‏هاى لوله‏اى کاپیتول‏هاى این گیاه، ماده‏اى به رنگ زرد زیبا، محلول در آب و ماده دیگرى به رنگ قرمز و محلول در آب قلیایى شده به دست آورده‏اند، ماده رنگى اخیر که کارتامین‏ یا اسید کارتامیک‏ نامیده شده است به فرمول‏C 41 H 61 O 7 مى‏باشد.
میوه این گیاه داراى ۳۰ تا ۳۷ درصد از پروتئین‏ها و ۴۵ تا ۵۶ درصد از نوعى مواد چرب قابل استخراج است که پس از تصفیه کامل مى‏تواند به مصارف تغذیه برسد.
روغن حاصل از میوه گیاه اگر بدون مداخله گرما تهیه شده باشد، وزن مخصوص بین ۹۲۵/ ۰ و ۹۲۶/ ۰ دارد درحالى‏که اگر این روغن در گرما به دست آمده باشد، وزن مخصوص بین ۹۶۲/ ۰ و ۹۶۴/ ۰ است. اندیس صابونى شدن آن، ۱۸۷ تا ۱۹۴ درجه است.
این گیاه و گونه دیگرى از آن بنام‏C .Lanatus از دو نظر مورد کشت قرار مى‏گیرند یکى براى استفاده از ماده رنگى گل‏هاى لوله‏اى آنها و دیگرى براى روغن‏دانه آنها که پس از تصفیه، قابل خوردن مى‏ باشد.
پرورش این گیاهان مخصوصا گونه اصلى آنها، با کاشتن دانه (میوه) آنها صورت مى‏گیرد. در طى ۱۵ تا ۱۵۰ روز نیر به تناسب محیط زندگى، ایجاد گیاه کامل مى‏گردد. از محاسن پرورش گل‏رنگ یکى آن است که میوه آن پس از رسیدن به زمین نمى‏افتد زیرا هر کاپیتول آن در مجموعه‏اى از براکته‏هاى برگ مانند محصور است و دیگر آنکه پرندگان براى استفاده از دانه گیاه (میوه) به سوى آن هجوم نمى‏آورند زیرا خارهاى تیز و فراوان گیاه و براکته‏هاى اطراف کاپیتول، مانع این کار است.
هر کیلوگرم دانه (میوه) معادل ۳۳ کیلوگرم محصول مى‏دهد.
روغن‏دانه این گیاه اگر هیدروژنه شود، نوعى مارگارین بسیار مرغوب، فاقد بود و طعم از آن‏ نتیجه مى‏گردد از روغن این گیاه در حبشه براى مصارف تغذیه استفاده به عمل مى‏آید. معادل ۹۰ درصد این روغن را اسیدهاى چرب مایع نظیر اولئیک و ۱۰ درصد آن را نیز اسیدهاى غیر مایع نظیر اسید پلمتیک و اسید استئاریک تشکیل مى‏دهد.
بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان دارویی در سایت بوعلی باب سلامتی

عکوب یا حرشف برى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه عکوب یا گیاه حرشف:
اعضاى مختلف این گیاه داراى تانن، نوعى ماده تلخ و یک رزین است. دانه آن نیز شامل یک ماده روغنى، آمیدون و مواد آلبومینوئیدى کمى مى‏باشد. طبق عقیده‏H .Chultz مواد مذکور در آلبومین دانه، واقع در زیر پوسته خارجى آن وجود دارد از این نظر براى درمان بیماریها، مصرف دانه له‏شده آن توصیه گردیده است.

زنجبیل شامى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى زنجبیل شامی در سایت بوعلی باب سلامتی:
ریشه این گیاه داراى ۴۰ درصد اینولین است که مقدار آن در پائیز به حد اکثر مى‏رسد اینولین چون نخستین‏بار در این گیاه کشف گردید، از این جهت به نام‏Jnula نامگذارى شده است.
از تقطیر ریشه این گیاه مقدار کمى اسانس، مخلوط با توده چسبنده‏اى مرکب از آلانتولاکتون‏ ایزوآلانتولاکتون حاصل مى‏شود ایزوآلانتولاکتون به فرمول(C 6 H 8 O) N است و به صورت گوگرد بلورى سفیدرنگ به دست مى‏آید. در گرماى ۱۱۵ درجه ذوب مى‏شود به مقدار کم در الکل رقیق و به مقادیر زیاد در الکل مطلق، اتر و کلروفرم حل مى‏گردد. در آب غیر محلول است.
ماده‏اى به نام هلنین‏ (به مقدار ۱ تا ۲ درصد) که به غلط هتروزیدى تصور مى‏رفت در واقع از ایزوآلانتولاکتون مرکب مى‏باشد.
هلنین به فرمول‏C 12 H 82 O 3 و داراى حالت تبلور به صورت ذرات کوچک و منشورى شکل است فاقد بو و بدون رنگ مى‏باشد. در گرماى ۱۱۵ درجه ذوب مى‏شود. در آب غیر محلول و در الکل اتر، کلروفرم و روغن‏ها به مقادیر زیاد حل مى‏گردد. آلانتول را مى‏توان با فشردن توده متبلور، به مقادیر کم و به صورت ماده‏اى روغنى به دست آورد.
آنچه که در بازار تجارت تحت نام هلنین عرضه مى‏شود، در واقع آیزوآلانتولاکتون نیست بلکه آلانتولاکتون مى‏باشد.

افسنطین (کشوت رومى) از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى افسنطین:
برگ این گیاه داراى ماده تلخى به نام ابسنتین‏ است که نخستین‏بار توسطDuquesnel کشف گردید و بعدا به حالت متبلور و خاص به دست آمده، به نام انابسنتین‏ نامیده شد. علاوه بر آن، یک ماده غیر تلخ ولى قابل تبلور و به رنگ زرد کاهى و همچنین اسانسى به مقدار متغیر ۲ تا ۵ در هزار نیز در اندام‏هاى گیاه وجود دارد.

درمنه یا شیخ خراسانى‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه درمنه:
سمن کنترا داراى ماده مؤثرى به نام سانتونین‏ به فرمول‏C 01 H 81 O 3 اسانس، اسیدهاى چرب فرار یک ماده رزینى و آرته‏میزن‏ است حد اکثر مقدار سانتونین در کاپیتول‏ها، ۳/ ۲ تا ۶/ ۳ درصد (بین ماه‏هاى تیر و مرداد) مى‏باشد. اسانس، آنکه به مقدار ۴ تا ۸ درصد مى‏رسد، از مقدار زیادى سنئول‏ همراه با کمى ترپینئول‏ سزکوئى‏ترین‏ و الکل سزکویى ترپنیک تشکیل مى‏یابد. یک نوع که در ایران مى‏روید به نام درمنه نامیده مى‏شود که نوع ترکى آن بهتر است.

برنجاسف‏ از نظر ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایى گیاه برنجاسف:
سرشاخه گلدار و برگ این گیاه داراى موسیلاژ، رزین قند، اینولین، ۲۰/ ۰ درصد اسانسى به وزن مخصوص ۹۷۰/ ۰ مرکب از سینئول و احتمالا مقدار تویون‏ است.

تهیه و تنظیم از گروه بوعلی باب سلامتی