بوعلی بوعلی باب سلامتی
مقدمه :
دراین گزارش مختصر ، به عنوان یک مبحث علمی و طبی ، به معرفی انواع فرآورده های زنبورعسل ، از قبیل : عسل (Honey) – ژلۀ رویال ( شاه انگبین )(Royal Jelly) – گرده گل (Bee Pollen) و نان گرده – برّه موم (Propolis) – موم (Wax) و زهر زنبور عسل (Venom) ، پرداخته وخواص آنها را در حفظ سلامتی ودرمان بیماریهای بشر بیان می نماییم . تا شاید از تولید ومصرف عسل تقلبی دوری جسته ، به پیشرفت طب سنتی وطبیعی واقتصاد کشور وهمچنین تعمیق تعالیم اسلامی در رابطه با زندگی سالم کمک نماییم . در قرآن مجید ، سوره مبارکۀ نحل ، در باره زنبورعسل نازل شده است . پروردگار یکتا موهبتی را که در گلها قرار داده به زنبورعسل الهام میکند تا آنرا جمع آوری کرده و به مصرف غذای خود برساند . عسل دارای خواص درمانی بیشتر گلها و گیاهان روی زمین است .
(( پروردگار تو، به زنبور عسل وحی کرد ، که در کوه ها ودرختان و بلند یها منزل گیرید ، سپس از میوه های شیرین و شهد گلهای خوشبو بخورید و راهی را که پروردگارتان برای شما قرارداده بپوئید ، آنگاه از درون آنها شربتی به رنگهای گوناگون بیرون می آید که در آن شفا برای مردم است . به یقین در این امر ، نشانۀ روشنی است برای کسانی که می اندیشند . — سورهء نحل ، آیات ۶۸ – ۶۹ ))
از بین تمام خوراکی ها واژه (شفا ) درقرآن ، فقط برای عسل بکار رفته است .
نگاهی به گذشته (۲، ۴ و ۵):
– آثاری از زنبور عسل ازحدود ۴۰ میلیون سال پیش به صورت سنگواره بدست آمده که درموزه ی شهر وایمار در آلمان نگه داری می شود .
– قدیمی ترین اثر تاریخی مربوط به برداشت عسل توسط انسان ، یک نقاشی مربوط به ۱۲۰۰۰ سال قبل ازمیلاد ، درغارهای پیکورپ اسپانیا بدست آمده است .همچنین نقاشی کهن دیگری در افریقا ، انسانی را نشان میدهند که برای رسیدن به کندو بالای نردبانی رفته و ظرفی برای قرار دادن شانهای عسل به کمر بسته است .
– شکل زنبور عسل و کندوهای گلی، روی سنگ نوشته های زمان فراعنه ، در مصر باستان در ۴۰۰۰ سال پیش حکاکی شده ، که نشان میدهد آنها نیز مانند کشاورزان امروزی برای برداشتن عسل از کندو از دود استفاده می کردند .
– در مقبره ی یکی از فراعنه ،مقداری عسل پیدا شده که بعد از ۴۰۰۰ سال قابل خوردن بود .
– بابلی ها و سومری ها وایلامی ها که در زمان مادها و قبل از آن همسایگان ایران بوده اند ، در نوشته هایشان بارها از زنبور عسل نام برده اند .
– در روی دسته یک کارد مفرغی که حدود ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد در لرستان ساخته شده بود شکل برجسته یک زنبور عسل دیده میشود . این کارد در موزه ی شهر بروکسل نگهداری میشود .
– حدود ۳۵۰ سال قبل از میلاد ارسطو، دانشمند یونانی کتابی درباره ی زنبور و زنبورداری نوشت، این اولین کتابی است که در باره خواص عسل به رشته تحریر درآمده ،وی بهترین عسل را عسل آویشن می دانست.
– ابوعلی سینا پزشک ودانشمند بزرگ ایرانی در کتاب قانون ، نسخه های زیادی با استفاده از عسل و موم تجویز کرده است .
– بقراط حکیم بنیان گذار طب یونانی حدود ۲۵۰۰ سال پیش در درمان بسیاری از بیماریها از جمله زخمها ،عسل تجویز نموده است .
– زرتشتیان از زمانهای قدیم ، برای مداوای امراض و ضعف جسمی و جنسی ، از عسل طبیعی به عنوان مادهء غذایی و داروئی استفاده می کردند .
– در کتاب تورات از سرزمین موعود چنین یاد می شود : سرزمینی که در آن نهرهائی از عسل و شیر جاری است .
– حضرت مسیح (ع) عسل را غذائی آسمانی و مقدس و شفای هر دردی معرفی می کند .
– یونانیان باستان ، عسل را یکی از خوراک های بهشتی برای خدایان فنا ناپذیر خود می دانستند .
ابن سینا
ابوعلی سینا حکیم ودانشمند بزرگ ایرانی در کتاب قانون (۱) در بخش مفردات درباره ی عسل ، موم ،بره موم وخواص آنها چنین مینویسد :
۱- عسل
عسل بخاری است که از زمین بالا رود و در فضا پخته گردد و شبنم مانند پرمایه شود و فرود آید و بر برگ گل وغیره نشیند و انگبین بوجود آورد . گاهی که شبنم بر درخت و سنگ نشیند ، گزانگبین پیداست . که مردم آنرا جمع آوری می کنند . اما آن قسمتی که بسیار لطیف و نادیدنی است ، قسمت و نصیب زنبور است که از آن عسل می سازد . بهترین عسل آنست که کاملاً شیرین مزه ، خوشبوی و بویش مایل به بوی تند . رنگش به سرخی بزند . پرمایه باشد ، نه رقیق . چنان به هم متصل باشد که در حال ریزش از هم نگسلد . عسل بهاری بهتر از تابستانی است . نوعی از عسل هست که تند مزه و سمّی است .
مزاج عسل زنبور : در دوّم گرم و خشک است .
خاصیّت عسل : جالی (زداینده) است . دهانۀ رگها را باز می کند . رطوبتها را از بین می برد . رطوبتها را از اعماق بدن بیرون می کشد و مانع تباهی و گندیدگی گوشت می شود .
کاربردهای بهداشتی و آرایشی :
– به تن اندایند، شپش و رشک رااز بین برد .
– با کوشنه مخلوط کنند و بر پوست مالند . لکه های سیاه چهره را حتی اگر کهنه باشند از بین ببرد .
– عسل و نمک با هم ، لکه های سیاه بادمجانی را که ناشی از ضربه خوردن است میزداید .
– قرحه های ژرفا را پاک می کند .
– عسل را آنقدر بر آتش نهند تا غلیظ شود ، زخمهای تازه را بهم آرد .
– عسل و شبت را بر پوست مالند ، قوبا ( تبخال – جوشهای عصبی ) را شفا دهد .
تاثیر بر سر :
– نمک اندرانی با عسل مخلوط کنند و نیمه گرم در گوش چکانند ، چرک را از گوش می زداید و زخمهای چرکین داخل گوش را می خشکاند و حس شنوائی را نیرو دهد .
– عسل تند مزه و سمی را اگر بو کنند عقل از سر می برد و عرق سرد بر بدن نشیندد .
– عسل تم چشم را از بین می برد .
تاثیر برنفس و سینه و شکم :
– غرغره کردن با عسل و عسل به کام اندودن ، علاج خناق و لوزتین است .
– عسلاب اشتها برانگیزد و توانبخش معده است .
– عسل مصفا یا عسل پخته بسیار تغذیه دهنده است . عسل را با آب بپزند در ریزش بول تأثیرش بیشتر باشد .
– عسلی که کف از آن نگرفته باشند ، بادآور و مسهل است . اگر کف از آن برگیرند کمتر بادآور و اسهالی است . عسل پخته شکم را روان نمی کند و شاید برای بلغم داران قبض باشد .
تاثیر بر زهرها :
– عسل را با روغن آمیزند و بر آتش نهند تا گرم شود و به گرمی بخورند، پادزهر افیون خوردگی و نیش حشرات موذی است .
– لیسیدن عسل پادزهر سگ هار و قارچ سمّی است . کسی که سم خورده اگر عسل بخورد قی کند و اثر سم خنثی شود .
موم سفید و موم سیاه
موم صاف از دیوار خانۀ زنبور عسل است که درآن تخم می گذارد و عسل را نگه می دارد .
موم سیاه ، آت و آشغال کندوست .(بره موم)
– موم نرمش دهد . قرحه را از چرک و پلیدی می آکند . و از آنجا که می چسبد و سوراخها را می بندد و نمناکی عارضی میدهد ، موم در همۀ مرهمها ی سردی بخش و گرمی دهنده وارد است .
– موم سیاه قوت جاذبه ای دارد که می تواند پیکان و خارها را از ژرفا بیرون بکشد . لطیف است ، کمی پالاینده و بسیار نرم کننده است .
– بوسیلۀ بوئی که در اوست ، عطسه آور است .
– در درمان ورم و جوش ، ورم سخت را نرم کند . کبره را نرم کند . قرحه را پر از پلیدی نماید .
– مفاصل و پی ها را نرمش می دهد .
– بر سینه مالند یا بلیسند، سینه را نرم کند ، بویژه اگر با روغن بنفشه معجون شود بسیار مؤثر است .
– شیر گره شده در پستان زنان شیرده می گشاید .
– چنین بیاد دارم که ( دیسقوریدس) *سفارش فرموده حبهای کوچک ، هر یک به اندازه ی یکدانۀ ارزن از موم و روغن بنفشه بسازند و تا ده حب از آن را تجویز کنند . در اندامان دفعی ، در علاج قرحۀ روده ، ده ارزن را در سوپ گاورس(چاورس – دُخن: از ارزن ریزه تر – قابض – خشک کننده – مولد خون سودائی- ادرار آور – ایجاد کننده ی سدّه) یا سوپ برنج قاطی کنند و بخورند .
– بر زخم تیر های زهر آلود مالند ، سم را بر می کشد و هیچ زیانی ندارد .
عسل (Honey) و خواص آن در تغذیه و طب مدرن (۲)
عسل ماده ای شیرین است که توسط زنبور عسل از شهد گلها ساخته میشود . ۹۵ درصد ماده ی خشک عسل را قند ها تشکیل داده اند و ۸۰ الی ۸۵ درصد این قند ها را فروکتوز و گلوکز تشکیل میدهد . علاوه بر این منو ساکاریدها ، درصدی هم قند دی ساکارید ساکارز در آن وجود دارد . از عسل به عنوان جایگزینی برای شکر ، در صنایع نوشابه وانواع نوشیدنی ها میتوان استفاده کرد . بدلیل خاصیت جاذبه الرطوبه بودن عسل داستفاده از آن در صنعت شیرینی پزی ، به تازه ماندن شیرینی در مدت زمان طولانی تر کمک میکند . عسل دارای مواد تخمیری از قبیل : ( آمیلاز – اینوزتاز – کاتالاز – و پروکسیداز ) است که در تبادلات غذایی و هضم غذا بهترین ماده است . عسل در صنایع آرایشی کاربرد فراوان دارد . عسل دارای ویتامینهای ( B2 – B6 – B5 – A – E – K – C –پریدوکسین وتیاسین ) می باشد . همچنین دارای انواع پروتئین ، اسیدهای آمینه ، اسیدهای آلی مثل اسید فرمیک ومشتقات کلروفیل و مقداری آنزیم ورایحه های معطر می باشد . املاح معدنی در عسل فراوانند ازجمله شامل: کلسیم ،پتاسیم ، سدیم ، منگنز ، آهن ، گلر ، فسفر ، گوگرد و ید است . عسل حاوی دیاستازها و هورمونهای نباتی و هورمونها یی از مشتقات استروژن می باشد . ترکیبات عسل بسته به نوع گلی که زنبور از آن نوش میکند متفاوت است . (منابع اینترنتی ذ کر شده در پایان مقاله)
حکیم سید اسمعیل جرجانی
حکیم جرجانی در کتاب ( الاغراض الطبیّه والمباحث العلائیه) در بخش سوم ازادویۀ مفرده و قرابادین، ودر بخش اوّل ، اندر داروهاء غذائی ، درباره عسل ،موم و برّه موم چنین می نویسد :
عسل گرم و خشک است بدرجۀ دوّم ،زداینده است . ماء العسل معده را و امعاء را از فضولات بشوراند و کفک برناداشته نفخ کند واسهال آرد ، و کفک برداشته این مضرت نیارد .
همچنین در بخش دوّم ، اندر داروهاء حیوانی ، می نویسد :
موم سپید ، دیوار خانۀ مگس انگبین است. موم سیاه وسخ مأوی گاه پایگاه اوست . موم سپید معتدل است و نرم کننده ، و موم سیاه ، خار و پیکان بیرون آرد وموم در جمله پزاننده است و باندازه گرم کند ودر او تحلیلی اندک است .
– در بخش آخر جلد دوّم کتاب الاغراض … در قسمت لغتنامه که به کوشش مصحح ومحقق کتاب ، دکتر حسن تاجبخش تهیّه گردیده ، درباره عسل چنین آمده :
انگبین یا شهد یا عسل ، مایع شیرین چسبناکی است که آنرا زنبوران عسل کارگر از نوش یا شهد گلها تهیه می کنند . زنبوران کارگر ماده که نازا هستند ، شیرهء گلها و برگها را مکیده ، آنرا در کیسۀ ناحیۀ مری با آب دهان خود آمیخته ، تحت تأثیر آنزیمهای مختلف قرار داده و به عسل تبدیل کرده و آنرا در حجره هائی که قبلاً از موم ساخته اند ذخیره میکنند . انگبین رقیق است وبا مرور زمان غلیظ شده وبه صورت عسل در می آ ید . وقتی عسل را از موم بزدایند ، عسل مصفا یا انگبین پالوده بدست می آید .
خواص عسل : عسل قلب را پاک گرداند وسرمای سینه بزداید ، خاصیت ضّد عفونی کننده دارد و برای التیام زخمهای جلدی و درونی مفید است . در مورد ضعف و زخمهای معده خواص درمانی دارد و از شدت بیماریهای دستگاه تنفسی ، کبد و طحال میکاهد . عسل دهانۀ رگها را باز کرده و رطوبتهای بدن را دفع می کند . مخلوط عسل و نمک برای درمان لکه های خون مردگی جلدی مفید است . زخمهای مثانه و انسدادمجاری ادرار را بهبود می بخشد . غرغره کردن عسل آمیخته با آب یا سرکه ، برای رفع ناراحتی گلو ، دیفتری و محکم کردن لثه ها مفید است . ضد فلج ولقوه است .
بهترین انگبین ، بهاره ی آنست که رنگش متمایل به سرخی باشد .
ویژگیهای عسل در درمان بیماری ها وحفظ سلامت انسان (۴)
– به راحتی هضم میشود .
– نوع قند های موجود در عسل برای پیشگیری از بیماری دیابت مفید است .
– منبع بسیار خوبی از آنتی اکسیدان است که در جلوگیری از سرطان وبیماری های قلبی مهم است .
– سطح کالری آن پایین است ، در مقایسه با سایر مواد قندی کالری کمتری دارد . انرژی زایی بالا دارد ولی چاقی ایجاد نمی کند .
– به سرعت در خون پخش می شود . وقتی با میزان مناسبی آب مخلوط شود پس از هفت دقیقه در جریان خون پخش می شود و با آزادسازی ملکول قند به عملکرد بهتر مغز که اصلی ترین مصرف کننده ی قند در بدن است کمک میکند و مانع بروز خستگی می شود .
– مصرف روزانه مقداری عسل باعث کاهش استرس و اظطراب،رفع بی خوابی وخستگی و ازبین رفتن تنش وفشردگی عضلات می گردد .
– موجب پیشگیری از پوسیدگی دندانهه وتقویت لثه است .
– موجب بهبودی حافظه وجلوگیری از پیری زودرس می شود .
– در درمان لک وناراحتی های پوستی ، درمان زگیل ، حفظ زیبایی وشادابی پوست بسیار کاربرد دارد .
– در درمان انواع سوختگی ، زخم بستر وانواع زخمهای کهنه استفاده میشود.
– با رقیق کردن خون و تنظیم جریان خون مانع بروز مشکلات عروقی و تصلب شرائین می شود .
– در درمان سرفه وبیماری های ریوی مورد استفاده است . در بهبود آوا وصدا مؤثر است .
– در مداوای انواع زخم معده ،ترشی معده ، سوزش معده ،عفونت معده و روده ویبوست بکار میرود .
– برای جلوگیری از پوکی استخوان و نرمی استخوان مؤثر است .
– به گرم کردن بدن در سرما کمک میکند.
شاه انگبین ( ژله رویال: Royal Jelly )
ژله رویال یکی دیگر از تولیدات زنبور عسل است که به وسیله یک جفت غده هیپوفارنژل یا فوق حلقی زنبورهای کارگر جوان ، به منظور تغذیه ی زنبور ملکه در تمام عمروتغذیه ی سه روز اول زندگی لاروها ترشح می شود . کشاورزان برای تولید بیشتر و جمع آوری این محصول ، زنبورملکه را از کندو بیرون می آورند تا زنبورهای کارگررا مجبور به تولید این ماده جهت تغذیه لاروها برای تبدیل شدن به ملکه جدید بنمایند . زنبورهای کارگر و زنبور ملکه از تخم های مشابه بوجود می آیند ، اما پس از مدتی یکی از آنها با هیکلی چندین برابر بقیه تبدیل به ملکه می شود ودرطی عمر طولانی خود (چند سال ) بارها تخمگذاری میکند . اما بقیه ماده ها با بوئی که ملکه از خود ترشح میکند،عقیم شده ودر مدت سی الی چهل روز عمر خود به فعالیت های مختلف ، مثل : تهیه آذوقه ، نظافت ، ساخت و ترمیم دائمی کندو ، کنترل تهویه وجریان هوای مناسب در کندو ، حفاظت ازکندو در برابر دشمنان ، تغذیه ومراقبت از لاروها و… مشغولند . تمام تفاوت ملکه با بقیه به تغذیه کامل او با ژله رویال بستگی دارد . به همین دلیل متخصصان علم تغذیه امروزه با آزمایشات دقیق خود در پی کشف خواص بیشمار ژله رویال هستند تا از آن برای حفظ سلامت وبهبود رشد ودرمان انواع بیماری ها وناتوانی های بشری ، داروها یا مکمل های غذائی قوی و مؤثر بسازند . یکی از رایج ترین روشهای نگهداری ژله رویال به صورت ترکیب (هموژن لیوفیلیزه ) آن با عسل ، درون شیشه های کدردرداخل یخچال است . در ضمن فرآورده هائی به شکل کپسول – قرص – قطره – عصاره – کرم های آرایشی – ماسک های زیبائی و… توسط کشورهای توسعه یافته و توسعه نیا فته تولید می شود که در قیمت های بسیار متفاوت، در اختیار مصرف کنندگان قرار میگیرد .
مواد تشکیل دهنده ژله رویا ل ( ژله شاهانه )
ویتامین ها ومواد موجود در ژله رویال به حدی غنی است که آنرا تبدیل به یک غذا داروی گرانقیمت و کمیاب کرده است . ویتامین های B12 – B8 – B6 – B2- B1- D- H- PP ) ) ودارای موادمعدنی چون کلسیم – مس – آهن – فسفر – پتاسیم – سیلیکون – و سولفورمی باشد . همچنین دارای اسید فولیک – بیوتین – اینوزیتول واستیل کولین است .
خواص وتأ ثیرات ژله رویا ل
استیل کولین ، فشار خون را پائین می آورد و کلسترول خون را کنترل می کند . تقویت قدرت جنسی –نشاط آوری – تقویت حافظه – مؤثر در درمان اختلالات عروقی – درمان یبوست واسهال – تنظیم سیستم گوارش معده – رفع تنش و اظطراب – تقویت قدرت بدن از آثار دیگر این ماده است .
اسید پانتو تنیک یا همان ویتامین (ب۱۲) که ژله رویال غنی از آنست (۲۰۰ میکروگرم در هر گرم ) ، در متابولیسم سلولی و واکنش های بیولوژیکی وشیمیایی درون سلولی نقش مهمی دارد .
دراثر کمبود این ماده درانسان ، بدن قادر به جذب مواد هضم شده نخواهد بود . کمبود این ماده منجر به بیماریهایی از قبیل : ریزش مو – آسیب های شدید پوستی – توقف رشد در کودکان – خستگی شدید جسمی و فکری – بی خوابی و واکنش های عصبی – ناراحتی شدید گوارشی و روده ای و… می شود . این ماده روی غدد کورتیکو (فوق کلیوی) و تولید آدرنالین اثر دارد . در درمان عفونت های ویروسی و سرطان مؤثر است .
برّه موم (Propolis)
برّه موم ، مادّه ای شبیه موم و ازتولیدات زنبور عسل است . حالت آن خمیری شکل و چسبناک با بوی مطبوع که رنگ آن از سبز تا قهوه ای تیره متغیر است . رنگ وعطر برّه موم در مناطق مختلف متفاوت بوده و خصوصیات آن بستگی به نوع گیاهان موجود در منطقه دارد . در هوای سرد ، ترد و شکننده و در هوای گرم ، نرم و چسبناک است . نقطۀ ذوب برّه موم (۸۳ ) ونقطۀ ذوب موم خالص ( ۶۳) درجۀ سانتیگراد است . بنابر این با کمک حرارت این دو را از هم تفکیک می کنند . استحکام موم هفت برابر سخت تر از برّه موم است . برّه موم در الکل اتیلیک و استون و بنزن حل می شود . الکل می تواند مواد قابل حل آنرا جدا نماید . زنبوران عسل کارگر این مادّه را برای تنگ کردن دهانۀ کندو و جلوگیری از ورود سرما و گرما ،گردوخاک و مزاحمین احتمالی تولید می کنند . در عین حال کندو را ضد عفونی کرده و از رشد میکرب ها ممانعت می نماید .
ترکیبات برّه موم
این ماده حاوی ۵۰ درصد صمغ یا رزین گیاهی – ۳۰ درصد موم – ۱۰ درصد اسیدهای چرب ضروری – ۵ درصد گرده ی گل – ۵ درصد آن ترکیبات آلی ، ویتامینها ،عناصر معدنی مانند : نقره – سدیم – جیوه – مس – منگنز – آهن – کلسیم – وانادیم –و سیلیس است . مقدار و نوع ترکیبات برّه موم به مکان و زمان جمع آوری و روش تولیدات آن بستگی دارد .
مصارف و خواص پزشکی و غیر پزشکی برّه موم *
در زمانهای قدیم از برّه موم برای ساختن شمع ، روکشی برای نگه داری وسائل چوبی ، مومیایی کردن مردگان ، درمان زخمها و جراحت ها استفاده می شده است . امروزه بدلیل شناخت خواص بیشماراین ماده
در موارد پزشکی از قبیل : آثار ضد باکتریایی ، ضد قارچی ، ضد انگلی ، آنتی اکسیدان ، ضد التهابی ، ضد پوسیدگی دندان ، آسیب های عضلانی و آرتروز ، بکار گرفته می شود . همچنین به عنوان تقویت کننده ی سیستم ایمنی بدن ، بهبود دهنده ی اختلالات دهان و لثه ، بی حس کننده ی موضعی ،کاهش دهندهء
فشار خون استفاده می شود .آنتی اکسیدا نها در جذب فلزات مورد نیاز بدن مؤثر بوده ودر تعادل یونی بدن مورد استفاده قرار می گیرند . همچنین علاوه بر اثرات درمانی در فعال کردن گیرنده های سلولی مؤثرند که در بیماری دیابت و غیره فعالتر عمل کند .
موانع مصرف برّه موم
اگر چه اثرات مضر برای برّه موم در دنیا گزارش نشده ، اما افراد دارای آلرژی و آسم ، بیماران کلیوی وکودکان زیر پنج سال بهتر است یا از این ماده استفاده نکنند ویا استفاده آنها با تجویز پزشک باشد .
گرده ( Pollen ) — نان گرده ( Pollen Bread )
گرده گل درواقع اندام نرینۀ گیاهان می باشد . ذرات گرده گل توسط زنبورهای کارگر جمع آوری شده و جهت مصرف و تامین نیازهای پروتئینی ، درون سلولهای مومی کندو ذخیره میگردد .گرده زنبور عسل دارای پروتییت زیاد – ویتامین فراوان – مواد معدنی کم و فاقد چربی میباشد . گرده گل علاوه بر اینکه در امر زنبورداری برای تغذیۀ زنبوران عسل و لاروهای آنها مورد استفاده قرار می گیرد ، دررژیم غذایی بیماران جراحی شده در دوران نقاهت ، باعث بهبود سریعتر آنها گشته ، همچنین در بهبود وضعیت موها و شکنندگی ناخنها – درکرمهای زیبایی برای رفع چین و چروک ولک صورت بکار می رود . از آنجا که دارای مادّه جلوگیری کننده از رشد باکتری است ، در بیماران ضعیف ، پیران ، کودکان و ورزشکاران به عنوان مادّه تقویت کننده عمومی بدن استفاده می شود . به دلیل اهمیت آن در صنایع مختلف آرایشی ، بهداشتی و پزشکی به طور گسترده استفاده شده است .
اشکال مختلف عرضۀ گرده ونان گرده
ساچمۀ گرده خشک – گرده خشک و آرد شده – نان گرده و گرده مخلوط با عسل یا بطور مستقیم عرضه می شود ویا بشکل کپسولهای ژلاتینی حاوی گرده – گرده آرد شده همراه با ژلۀ رویال و روغن برای تثبیت آن . بطور کلی عرضۀ گرده دارویی به اشکال :کپسول – شربت – قرص – خمیر دندان – کرم نرم کننده پوست و… است . و عرضۀ غذایی به اشکال : اسانس – شکلات – آب نبات – مخلوط یک قسمت گرده و دو قسمت عسل و … میباشد .
نتایج آزمایشات نشان داده است که ترکیبات شیمیایی گرده گل ، در بسیاری از موارد نسبت به غذاهای معمولی مورد استفاده انسان ، از ارزش غذایی بالاتری برخوردار است . این نتایج در جداول شماره ( ۱و۲ ) در پایان گزارش آمده است .
کاربردهای گرده
– استفاده از گرده در پرورش آبزیان و ماهی های تازه متولد شده ، در تغذیۀ میگو و خرچنگهای آبی – باعث افزایش وزن ، رشد سریع و بلوغ زودرس ماهی های آکواریومی شد .
– با افزودن به جیره غذای اسبهای مسابقه ، قدرت اسب ها افزایش یافت. ( گزارش براون و د یتردر۱۹۹۰ )
– به جیره غذایی مرغ ها گرده گل ذرت اضافه کردند ، میزان کاروتن در تخم مرغ افزایش یافت و زرده تخم مرغ تیره تر شد . ( تاماس و همکاران در سال ۱۹۷۰) .
– درسوییس و اسپانیا از گرده دارویی برای درمان بیماری پروستات ساخته شده که بسیارمؤثر بوده است .
– در هلند برای درمان بی اشتهایی و عوارض کمبود پروتیین دارویی بنام ( Sthenorex (ساخته اند .
– در کشور چین از گرده زنبور ، داروی تقویتی بنام ( هان هانگباو ) تولید شده است .
– در کشور روسیه مردم از گرده زنبور بعنوان یک غذای کمکی مقوی استفاده می کنند .
– کشورهای کانادا – اسپانیا – هلند – انگلستان – ایتالیا و آلمان از گرده داروهایی برای درمان آلرژی ساخته اند .
موم (Wax )
موم توسط چهار غده موم ساز زنبوران کارگر در سن مناسب ترشح شده و علاوه بر استفاده در ساخت و مرمت سلولهای مومی کندو ، امروزه انسانها در صنایع آرایشی در تهیۀ کرمها و لوسیون ها ، در صنایع دارو سازی ، ریخته گری ،شمع سازی ، چاپ و رنگرزی ، و همچنین در بسته بندی ، نگهداری و عمل آوری مواد غذایی ودر مواد جلادهنده و واکسها و بسیاری موارد دیگر از آن استفاده می کنند .
زهر زنبور عسل ( Venom )
تمامی حشرات که قدرت نیش زدن دارند در راستۀ بال غشائیان قرار می گیرند . نیش این حشره از تغییر دستگاه تخم ریزی درزنبور های کارگربوجود می آید . از هر ۱۰۰۰۰ زنبور کارگر در سن مناسب ، می توان ( ۱ گرم ) زهر خالص تولید کرد . زهر زنبور به شکلهای گوناگون نگهداری می شود : به شکل پودر ، به حالت مایع ، یا قرص و کرم .
خواص زهر زنبور
در درمان بیماریهای عصبی ، صدمات رباط ، دردعضلات ، رماتیسم ها ودردهای مزمن ، اختلالات پوستی ، ازدیاد فشار خون ، التهابات عصبی ، نقرس ، گواتر ، ( MS ) ، سیاتیک ، آرتریت و بسیاری از بیماری ها استفاده می گردد .
نکتۀ مهم : از نیش زنبور به صورت مستقیم استفاده نمی شود ، چون واکنشهای آلرژیک حتی شوک ممکن است ایجاد کند که منجر به مرگ می شود . لذا به صورت پماد جلدی ، یا قرص های خوراکی در درمان رماتیسم استفاده می شود .
برای تهیه عسل دلفان
با شماره ۰۹۱۶۷۰۷۹۸۹۴
شماره کارت برای واریزی مبلغ عسل :۳۱۶۰ ۵۸۷۲ ۱۰۱۰ ۵۸۹۲ بانک سپه به نام علی اصغری
