خواص سیاه دانه در طب مدرن و سنتی

خواص سیاه دانه در طب مدرن و سنتی
در این مقاله به کامل خواص سیاه دانه را در پزشکی مدرن و سنتی شرح می دهیم
کلیات خواص درمانى سیاه دانه‏:
خواص درمانى سیاه دانه: ۱- اگر سیاه دانه بخور شود محرّک، بادشکن و قاعده ‏آور است، براى ترمیم ضعف بدن، رفع مسمومیت‏هاى خون، بزرگ بودن کبد، رفع تهوع، شکم ‏درد و یبوست مفید است، براى تقویت زنان پس از وضع حمل تجویز مى ‏شود، گرم‏ کننده است و رطوبت‏ها را خشک مى‏ کند، براى تسکین سرفه ‏ى سرد، استسقا، یرقان و ناراحتى‏ هاى طحال و قولنج (کولیت) توأم با نفخ، مؤثر مى‏ باشد جنین زنده یا مرده را خارج مى ‏کند.

۲- سه روز هر روز نیم مثقال از سیاه دانه را با آب نیم گرم بخورید. عوارض گزیدگى رتیل را برطرف مى ‏سازد، نفخ شکم را برطرف مى‏ کند.

۳- بیست و پنج گرم کوبیده‏ ى سیاه دانه را با صد گرم عسل مخلوط کنید و روزى یک قاشق سوپ‏خورى بخورید. براى رفع خلط مانده در بدن مفید است، درد پشت سر که از غلبه‏ ى بلغم باشد را درمان مى‏ کند.

۴- چهل روز هر روز نصف استکان آب جوشانده‏ى سیاه دانه را بنوشید. درد کمر تا زانو یا سیاتیک (عرق النسا) را درمان مى‏ کند، شیر را نیز زیاد مى کند.

۵- سوخته ‏ى سیاه دانه را با ربّ مورد مخلوط نموده و بخورید. براى درمان بواسیر خوب است.

۶- سیاه دانه را بکوبید و با عسل و روغن (زیتون یا حیوانى) مخلوط کنید و بخورید. براى تسکین درد رحم و دردهاى پس از زایمان نافع است.

۷- بخور با آب جوشانده‏ى سیاه دانه درد سینه را تسکین مى ‏دهد.

۸- سیاه دانه را نرم بکوبید و هر شب بر موضع بمالید و روزى چند بار هم آن را بو کنید. لک‏ هاى بهق و لک‏ هاى برص و زگیل را برطرف مى‏ سازد.

۹- ده گرم سیاه دانه را با مقدارى آب نیم‏گرم و عسل مخلوط کنید و بخورید. تب‏ هاى کهنه ‏ى رطوبى را تسکین مى‏ دهد، مدرّ است و سختى خروج ادرار را برطرف مى‏ سازد و سنگ کلیه را خارج مى‏ کند، ناراحتى‏ هاى تنفسى را برطرف مى ‏سازد.

۱۰- اگر مدتى هر روز صبح ناشتا مقدارى از سیاه دانه را در روغن حیوانى سرخ کرده و بخورید رنگ رخساره را گلگون مى ‏سازد.

۱۱- سیاه دانه را با سرکه دم کنید و بخورید. بعضى از انگل‏ هاى دستگاه گوارش را کشته و خارج مى‏ سازد.

۱۲- سرخ کرده‏ ى سیاه دانه را بکوبید و در روغن زیتون ریخته و چند جوش بدهید بعد چند قطره در بینى بچکانید. براى رفع زکام که با عطسه‏ ى بسیار همراه باشد مفید است.

۱۳- سیاه دانه را در روغن زیتون بجوشانید و بعد در بینى بچکانید. زکام رطوبى را درمان مى ‏کند.

۱۴-سیاه دانه را نرم بسایید بعد با سرکه مخلوط کنید و هر شب بر جوش‏هاى بدن بمالید و صبح با آب گرم بشویید. جوش غرور را درمان مى‏ کند.

۱۵- کوبیده‏ ى سیاه دانه را با گلاب مخلوط نموده و ضماد کنید. سودا را درمان مى‏ کند.

۱۶- سیاه دانه را بکوبید و با روغن کنجد مخلوط نموده ضماد نمایید. براى فروکش کردن تاول هاى پوست مفید است، سیاه دانه براى درمان آبسه ‏ها و روماتیسم و ورم گوش و زخم بینى و سردرد مؤثر است.

۱۷- اگر کسى زردى دارد و رنگ چشم‏ هاى او زرد شده است. چند عدد از سیاه دانه را در شیر به مدت یک ساعت بخیساند بعد بساید و در بینى بچکاند، زردى را رفع مى ‏نماید.

۱۸- پودر سیاه دانه را با حنا و روغن سوسن مخلوط کنید و بر سر یا صورت که موى آن ریخته است بگذارید. سبب رویش موها شده و از ریزش بقیه ‏ى موها جلوگیرى مى ‏کند.

تذکر در مورد مصرف سیاه دانه:
سیاه دانه براى کلیه مضر است،
زنان باردار باید از مصرف سیاه دانه پرهیز کنند چون موجب سقط جنین مى ‏گردد،
اسراف در خوردن سیاه دانه در گرم‏ مزاجان موجب ورم و دردهاى گلو و گرفتگى‏ هایى مى ‏شود.

مصلح سیاه دانه کتیراى خوراکى است.

خواص روغن سیاه دانه‏:
خواص درمانى روغن سیاه دانه‏ : آن را بر کمر بمالید. سستى اعصاب را برطرف مى ‏سازد
روغن سیاه دانه‏ براى تقویت قواى آمیزشى مفید است و اگر آن را بر سر و کمر و مواضع دیگر بدن بمالید شما را جوانتر مى‏ کند.

درمان بیمارى‏ ها با سیاه دانه‏:
خداوند متعال در دانه‏ ى گیاه سیاه دانه، نعمت‏ها و برکات فراوانى قرار داده به‏ گونه ‏اى که و بسیارى از بیمارى ‏ها با همین دانه ‏ى پربرکت درمان مى ‏شوند.

«ابن بیطار» یکى از بزرگان علم طب در کتاب تذکره مى‏ گوید: طبیعت سیاه دانه «گرم و خشک» است. سیاه دانه از بین برنده‏ى نفخ (معده) بوده و براى تب ربع (تبى که هر چهار روز یک بار عود مى ‏کند) و براى بلغم مفید است. سیاه دانه گشاینده ‏ى گرفتگى ‏هاى سیستم گوارشى و تنفسى است و درمان‏ کننده ‏ى بادهاى موجود در اندام مختلف بدن مى‏ باشد.

همچنین سیاه دانه خشک کننده‏ ى رطوبت معده است و اگر به صورت کوبیده، با عسل و آب گرم میل شود، سنگ‏ریزه‏ هاى کلیه و مثانه را از بین مى ‏برد. سیاه دانه مدّر بول و حیض بوده و جلادهنده‏ ى رنگ پوست و چهره است.

سیاه دانه اخلاط غلیظ درون سیستم گوارشى را قطع مى ‏کند و درد رحم را تسکین مى‏بخشد و باعث نرمى و سهولت در امر زایمان زنان است و اگر آن را به بینى کشند زردى (یرقان) را فایده مى‏ بخشد. و اگر یک مثقال از سیاه دانه با آب مخلوط شده و میل شود، تنگى نفس را سودمند است و اگر به صورت ضماد (مانند روغن و پماد) تهیه شود، براى میگرن و سردردهاى شدید ناشى از سرما مفید خواهد بود.

«ابن سینا» در کتاب «قانون طب» مى ‏نویسد: طبیعت «سیاه دانه»، گرم است. روغن سیاه دانه زگیل‏ ها و خال‏ ها را زدوده و در علاج لکه‏ هاى سفید و پیسى مؤثر است. اگر سیاه دانه را با عسل و آب تناول نمایند، درمان سنگ کلیه و مثانه است.

در کتاب طب و بهداشت در اسلام‏ در خصوص درمان تب با سیاه دانه آمده است:
«عسل را با سیاه دانه بیامیزید و بگذارید تب‏ دار از این مخلوط لذیذ سرانگشت به دهان گذارد، رنج تب از جانش فرو خواهد ریخت».

از امام موسى بن جعفر علیه السّلام روایت شده است: «سیاه دانه بر هر دردى شفاست مگر براى مرگ؛ بر شما باد خوردن سیاه دانه». (بحار الانوار، جلد ۶۲، صفحه‏ى ۲۲۷).

«شیخ داوود انطاکى» از پیش‏کسوتان علم طب در دنیاى عرب برخى فواید سیاه دانه را یادآور شده و مى‏ گوید: «ورم بلغمى و سخت و قولنج‏ و نفخ شدید (درون بدن) و دردهاى سینه و سرفه، جهش منى، تنگى نفس، بلندى نفس (شبیه آسم) و قى و تهوع و فساد غذایى در بدن و استسقا و طحال را درمان مى ‏کند. اگر هر روز صبح، سیاه دانه با مقدارى مویز (کشمش) خورده شود، رنگ چهره را قرمز و آن را باز و شفاف مى‏ کند و اگر با نانخواه‏ و قزّاز سوزان‏ مصرف شود، سنگ ریزه ‏هاى کلیه و مثانه را متلاشى و ادرار را جارى مى‏ سازد (مدرّ بول است).

«ابن سینا» به ‏طور فهرست ‏وار منافع سیاه دانه را چنین ذکر مى‏ کند. سیاه دانه براى بیمارى‏ هاى زیر مفید است:
۱- ورم‏ها و جوش‏ها؛
۲- جوش‏ها و زخم‏هاى چرکین؛
۳- سردردهاى میگرنى و سرگیجه؛
۴- براى چشم‏هایى که فراوان اشک دارند و چشم‏هاى ضعیف؛
۵- براى دستگاه تنفس (تنگى نفس، بلندى نفس و عارضه‏اى شبیه آسم)؛
۶- براى دستگاه ‏هاى گوش و حلق و بینى و دهان؛
۷- انواع تب‏ها؛
۸- پاکسازى بدن از سموم.

خواص سیاه دانه‏ از زبان ابوعلی سینا:
«ابو على سینا» در کتاب قانون طب، مبسوطا پیرامون سیاه دانه (شونیز) سخن گفته است. تحقیقات این دانشمند ایرانى که آمیزه‏اى از تجربیات گذشتگان و پژوهش‏هاى خود اوست، سیاه دانه را چنین معرفى مى‏ کند: طبیعت و مزاج سیاه دانه: گرم و خشک است.

خاصیت: تند و تیز، تکه ‏کننده‏ ى بلغم، زداینده، بادشکن، و بسیار تنقیه‏ کننده (پاک‏ کننده‏ى بدن از سموم) است.

اثر سیاه دانه در اندام‏هاى ظاهرى‏ بدن:
سیاه دانه‏ زگیل‏ هاى واژگون (منکوسه) را از بین مى‏ برد. خال‏ها را مى ‏زداید و در علاج بهک (نوعى پیسى) و برص مفید است.

ورم و جوش: سیاه دانه با سرکه داروى جوش چرکى است و ورم بلغمى سخت را علاج است.

قرحه (جوش چرکین): اگر سیاه دانه‏ را با سرکه بر قرحه ‏اى که بلغمى و گرم و چرکین مى‏ باشد گذارند مفید است.

سر: سیاه دانه داروى زکام است به‏ ویژه اگر در روغن سرخ کنند. و اگر آن را در وصله‏ ى کتان (تکه پارچه‏اى کتانى) بپیچند و بر پیشانى مالند درد سر را از بین ببرد. اگر شبى در سرکه باشد و فرداى آن روز آن را بسایند و بو کشند در علاج سردرد مزمن و کجى دهن بسیار مفید است. «سیاه دانه» سبب باز شدن گرفتگى‏ هاى پالایشگاه (کبد) است.

آب‏پز سیاه دانه را با سرکه مزمزه کنند درد دندان تسکین یابد و اگر با چوب صنوبر آب‏پز شود، در تسکین درد دندان مؤثرتر است.

چشم: سیاه دانه را بسایند و گرد آن را با روغن زنبق مخلوط کنند و به بینى کشند ابتداى آب آمدن از چشم را جلوگیرى مى‏ نماید.

نفس‏کش: سیاه دانه‏ با نطرون تناول شود براى درمان انتصاب‏النفس (بلندى نفس) مفید است.

اندام‏هاى راننده: سیاه دانه را بخورند یا بر ناف مالند داروى کرم و کرم کدو است و اگر چند روزى آن را با آب به کار برند، حیض را راه اندازد. نیز اگر با عسل و آب گرم تناول نمایند براى سنگ کلیه و مثانه نافع است.

تب‏ها: در علاج دردهاى بلغمى و سوداوى سیاه دانه‏ بسیار دواى خوبى است.

زهرها: اگر یک درهم (نیم مثقال) از سیاه دانه را خورند پادزهر نیش رتیل است.

همچنین حشرات از دود سیاه دانه‏ مى‏ گریزند. بعضى عقیده دارند که زیاد خوردنش مى‏ میراند.

کاربرد سیاه دانه‏ در کشورها و اقوام مختلف‏
در «هند» سیاه دانه به‏ عنوان محرّک، بادشکن، مدرّ، قاعده ‏آور و زیاد کننده ‏ى ترشح شیر تجویز مى ‏شود. سیاه دانه را به منظور کاستن اثر حدّت آن، با روغن کنجد مخلوط کرده و در استعمال خارجى براى فروکش کردن تاول‏ هاى پوست مى‏ مالند. به علاوه سیاه دانه‏ در موارد گزش نیش عقرب نیز مفید است.

در «شبه جزیره‏ ى مالایا»؛ سیاه دانه مخلوط با داروهاى دیگرى به صورت ضماد براى آبسه‏ ها، روماتیسم، ورم گوش و زخم بینى و سردرد مصرف مى‏ شود و همچنین از سیاه دانه‏ محلولى درست مى‏ کنند که براى کمپرس بیماران تب ‏دار مورد استفاده قرار مى‏ گیرد و یا از سیاه دانه‏ محلولى به صورت غرغره استفاده مى شود. از سیاه دانه براى ترمیم ضعف بدن و رفع مسمومیت‏هاى خون و در موارد بزرگ بودن کبد، تهوّع، شکم ‏درد، یبوست و براى تقویت زنان پس از وضع حمل تجویز مى ‏شود.

فهرست خواص سیاه دانه در طب سنتى‏
رنگ تخم این گیاه سیاه است ولى مغز آن سفید مى ‏باشد.

نیروى دارویى سیاه دانه‏ تا هفت سال باقى مى ‏ماند. خواص سیاه دانه‏ گرم ‏کننده است.

سیاه دانه‏ اخلاط را اعتدال مى ‏بخشد.

سیاه دانه‏ اخلاط غلیظ را رقیق مى‏ کند.

سیاه دانه‏ قاعده ‏آور است و ترشح شیر را افزایش مى‏ دهد.

زیاد خوردن سیاه دانه‏ موجب سقط جنین زنده و مرده مى‏ شود.

در مقابل سموم سرد سیاه دانه‏ اثر پادزهرى و ضد سم دارد و به دلیل وجود ملانتین در سیاه دانه اثر سم خنثى مى‏ شود.
(در اجراى موارد فوق مى‏ توان از دم‏کرده یا بخور سیاه دانه‏ و یا به صورت شیاف یا روغن سوسن استفاده نمود).

«سیاه دانه» براى تسکین سرفه‏ ى سرد، درد سینه، ناراحتى تنفسى، قى، آشفتگى، استسقا، یرقان و ناراحتى طحال و قولنج‏ هاى نفخى (کولیت) به صورت خوراکى و ضماد مفید است.

اگر هر صبح سیاه دانه‏ خورده شود قاعده ‏آور است و ترشح ادرار و شیر را افزایش مى ‏دهد.

اگر سیاه دانه‏ با روغن، سرخ خورده شود براى درخشان کردن رنگ صورت مناسب است.

سیاه دانه‏ اگر با سرکه خورده شود براى اخراج اقسام کرم هاى معده مفید است.

سیاه دانه‏ براى رفع ناراحتى تنفسى باید با آب و عسل خورده شود.

خوردن سیاه دانه‏ با عسل براى خرد کردن سنگ کلیه و مثانه و رفع تب‏ هاى مزمن و سوخته ‏ى سیاه دانه‏ براى درمان بواسیر خوب است به خصوص اگر با ربّ مورد (نوعى گیاه) خورده شود. اگر دم‏کرده ‏ى سیاه دانه‏ با سرکه مضمضه شود براى دندان‏ درد مفید است.

ضماد سیاه دانه‏ روى پیشانى براى جلوگیرى از حدّت زکام و رفع سردرد مناسب است.

اگر سیاه دانه‏ با عسل و روغن خورده شود براى تسکین درد رحم و دردهاى پس از زایمان نافع است.

اگر سرخ‏ کرده‏ ى سیاه دانه‏ را کوبیده و با روغن زیتون چند جوش بدهند و چند قطره از آن را در بینى بچکانند براى رفع زکام که با عطسه‏ ى بسیار همراه باشد، مفید است.

سیاه دانه را کوبیده با گلاب مخلوط کنید بر ساق پا ضماد نمایید، آن را براى رفع زخم‏ هاى سوداوى ساق پا مجرّب دانسته ‏اند.

خوردن سیاه دانه با عسل یا موم براى از بین بردن خال، خال گوشتى و ترک پوست و درد مفاصل و تحلیل ورم‏ها و با سرکه جهت درمان کک و مک، برص، کچلى و جوش‏هاى پوستى که به علّت اختلالات عروقى و عصبى باشد، مفید است.

ضماد سوخته ‏ى سیاه دانه با موم و روغن حنا جهت جلوگیرى از ریزش مو و تاسى مؤثر است.

روغن سیاه دانه اکسیر جوانى است و اگر این روغن را بر کمر و مواضع مخصوص بمالند، برگشت جوانى مشهود خواهد بود.

سیاه دانه‏ سستى اعصاب را برطرف مى‏ کند و قواى جنسى را تحریک مى‏ نماید.

در دانه‏ هاى سیاه دانه اسانس روغنى همراه با مواد معطر (آروماتیک) و فرّار، ویتامین(E) و هورمون‏هاى جنسى است. حاوى ویتامین‏هاى(A) و(D) مى‏ باشد.

خوردن یا مالیدن روغن سیاه دانه‏ مخلوط با روغن زیتون و کندر براى افزایش نیروى جنسى بسیار مفید است.

زیان‏هاى افراط در مصرف سیاه دانه‏:
اسراف در خوردن سیاه دانه در گرم‏ مزاجان موجب ورم و دردهاى گلو و گرفتگى‏ هایى مى‏ شود.
ازاین‏رو گرم‏ مزاجان باید آن را در سرکه بخیسانند و سپس بخورند. براى کلیه نیز مضر است و از این رو باید با «کتیرا» خورده شود.
مقدار خوراک «سیاه دانه» در سردمزاج‏ها تا ۸ گرم و در گرم‏ مزاج‏ها تا ۲ گرم است.

نحوه‏ ى استفاده از سیاه دانه‏:
بهترین نحوه‏ ى استفاده از سیاه دانه، تبدیل آن به پودر نرم و پودر نیم‏کوب است زیرا این شیوه اثرات خود را بیشتر نمایان مى‏ سازد و هضم و جذبش آسانتر و بیشتر است مشروط بر اینکه پس از پودر شدن بلافاصله استفاده شود.

آخرین تحقیقات‏ در مورد خواص سیاه دانه:
جدیدترین یافته‏ هاى پژوهشى نشان داده است که سیاه دانه در درمان تشنج، اثرى مطلوب دارد.
این پژوهش‏ها وجود ماده‏ اى به نام «تیموکینون» را در سیاه دانه به اثبات رسانده است. «تیموکینون» که یک هورمون گیاهى است، موجب تعادل و جذب کلسیم و تنظیم واکنش‏هاى عصبى گردیده و مى ‏تواند از بروز تشنج جلوگیرى به عمل آورد. کمبود کلسیم موجود در خون سبب اختلال در انعقاد خون و اختلالات عصبى و عضلانى مى‏ گردد .

نیز در پژوهش‏هاى تجربى با آزمون‏هاى فراوان به این نتیجه دست‏یافته‏ اند که «سیاه دانه» در افزایش قدرت سیستم دفاعى و سامانده‏ى ایمنى بدن نقش مؤثر و مفید داشته است و از عصاره‏ ى آن در تهیه داروى ضد سرطان و درمان بیمارى خطرناک «ایدز» بهره گرفته ‏اند. این است رمز و راز پیام‏هاى وحیانى اهل بیت (ع) در بین شگفتى‏ هاى درمانى «سیاه دانه» که همواره در انتظار درخشش فزونتر آفتاب جهان‏فروز دانش پیامبر و خاندانش لحظه ‏شمارى مى ‏کنیم.

خواص سیاه دانه در طب نبوى و طب الائمه‏:
اکنون به برخى احادیث در خصوص ارزش « سیاه دانه » که در طب پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله و امامان معصوم علیهم السّلام با اهمیت ویژه‏اى از آن یاد شده، اشاره مى‏ کنیم:

«عایشه» مى‏ گوید: از پیامبر صلّى اللّه علیه و آله شنیدم که مى‏فرماید: «به راستى، «سیاه دانه» درمان و شفاى هر بیمارى جز مرگ است». هم‏چنین در روایات دیگر اهل سنت نیز در کتب صحیح «بخارى»، «مسلم»، «ابن ماجه»، «نسایى» و «طبرانى»، نیز همین مضمون نقل و بر «سیاه دانه درمانى» و اثر مثبت آن بر درمان کلیه ‏ى بیمارى‏ ها تأکید شده است.

«انس بن مالک» نیز از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نقل مى ‏کند: وقتى از یک بیمارى که ظاهرا انتصاب نفس (بلندى نفس، تنگى نفس و آسم) نزد پیامبر شکایت کرد، حضرت به او فرمود: مقدار کمى سیاه دانه در کف دست بریز و آن را با آب و عسل میل کن … او چنین کرد و بهبودى یافت.

«ابن قیم» مى‏گوید: «طب النبى» مانند طب سایر پزشکان نیست، زیرا طبابت پیامبر امرى مسلّم و قطعى و خاستگاه آن وحى و برخاسته از نور علم نبوّت و کمال عقلانیت بشرى است، درصورتى‏که طبابت پزشکان براساس تئورى و گمان و تجربه و آزمون و خطا است.

در روایت دیگر نقل شده است: روزى یکى از انصار، به پیامبر عرض کرد: اى رسول خدا! همسایه‏ اى دارم که از درد شکم ناراحت بوده و رنج مى‏ برد؛ اجازه مى ‏فرمایید او را معالجه کنم؟ حضرت فرمود: با چه چیزى مى‏خواهى او را درمان کنى؟ گفت در این نزدیکى یک طبیب یهودى است که مى‏تواند او را معالجه کند. حضرت فرمود: چگونه؟ گفت شکمش را مى‏شکافد و چیزهایى را که موجب ناراحتى او شده بیرون مى‏آورد. پیامبر روى درهم کشید و چیزى نفرمود. آن شخص چند بار سؤال خود را تکرار کرد و بالأخره حضرت فرمود: آنچه را که مى‏خواهى انجام بده. یهودى را آوردند، شکم بیمار را پاره کرد و چیزهایى گندیده از آن بیرون آورد بعد شستشو نمود و بخیه زد و مرهم گذاشت و پس از چند روز بیمار صحت یافت. نتیجه را به پیامبر گزارش دادند، حضرت فرمود: (نیازى به این جراحى نبود)، زیرا آن‏کس که بیمارى‏ ها را آفریده دارویش را نیز مقرر فرموده است. همانا بهترین مداوا «حجامت»، «فصد» (رگ‏زنى) و «سیاه دانه» است‏ .

شخصى خدمت امام صادق علیه السّلام رسید و عرض کرد: صدایى در شکمم مى‏ پیچد و ایجاد درد مى ‏کند، حضرت فرمود: چرا سیاه دانه و عسل نمى ‏خورى؟ به رهنمود امام عمل کرد و بهبود یافت.

در طب الصادق، امام جعفر بن محمّد علیه السّلام مى‏ فرماید: «در سیاه دانه شفاى هر بیمارى است. ما از آن براى تب، سردرد، ورم چشم، درد معده و هر درد دیگرى استفاده مى‏ کنیم و به ‏وسیله ‏ى آن از خدا شفا مى ‏گیریم».

شخصى به امام جعفر بن محمّد علیه السّلام از فزونى بول (ادرار) شکایت کرد، حضرت فرمود:
«سیاه دانه در آخر شب تناول کن» و نیز حضرت فرمود: من آن را مى ‏خورم براى تب و درد و آزار چشم و درد شکم و جمیع دردها، و خدا با آن مرا شفا مى ‏دهد.

خواهشمندیم اگر سوال یا نکته‌ای برای مطلب خواص سیاه دانه در ذهن شما باقی مانده است، آن‌ را در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
تمام مطالب در سایت بوعلی باب سلامتی زیر نظر متخصصین طب سنتی می باشد
تهیه و تنظیم از تیم پژوهشی بوعلی باب سلامتی
www.boalii.ir
استفاده از مطالب سایت بدون ذکر منبع طبق ماده ۱۲ قانون جرائم رایانه‌ای مورد پیگیری قرار خواهد گرفت