سرخط خبرها
خانه / پونه / پونه

پونه

پونه‏

به فارسى پونه و پودنه و در كتب طب سنتى و به عربى فودنج و فوتنج و حبق و فليحا نامبرده مى‏شود. به فرانسوى‏Pouliot وMenthe Pouliot و به انگليسى‏European Penny royal وPudding Grass گفته مى‏شود. گياهى است از خانواده نعناLabiatae نام علمى آن‏Mentha Puleguim L . و مترادفهاى آن‏Mentha exigua وPulegium Vulgaris Mill . از طرف گياه‏شناسان مختلف نامگذارى شده است.

 پونه

مشخصات‏

پونه گياهى است علفى چندساله ساقه آن استوانه‏اى، بلندى آن در حدود 5/ 0 متر برگهاى آن تقريبا بدون دمبرگ، سبز، تيره، بيضى‏شكل، نوك‏تيز، با دندانه و در اثر فشردن بوى قوى اسانس پونه از آن استشمام مى‏شود. در پايه‏هايى از گياه كه در آب مى‏رويند اين بو خيلى كم و در مواردى وجود ندارد. گلهاى آن به رنگ صورتى يا بنفش به صورت گروهى از گلهاى كوچك در بغل برگ و ساقه در تابستان ظاهر مى‏شود.

پونه در نقاط و دشتهاى مرطوب و در كنار نهرها و يا داخل جوى‏ها و چشمه‏ها و كنار باطلاقها مى‏رويد. در اروپا، افريقاى شمالى، حبشه و مناطق مختلفه آسيا به‏طور وحشى مى‏رويد. در ايران در مناطق شمالى ايران در مازندران و گيلان در اطراف‏ رشت و در ماسه‏زارهاى غازيان و نقاط مرطوب لاهيجان به‏طور خودرو ديده مى‏شود.

در مازندران نوعى از آنكه پونه آبى است با نام محلى سرسم خوانده مى‏شود.

تركيبات شيميايى‏

از نظر تركيبات شيميايى در گياه وجود اسانس روغنى فرار يا روغن مانتول‏گزارش شده است كه مقدار آن در حدود 9/ 0- 8/ 0 درصد مى‏باشد. (در نمونه‏هايى كه در كشمير روييده است). اسانس روغنى فرار پونه شامل 80 درصد ماده پولگون‏ است. از اسانس روغنى پونه در اثر احياى ماده دى- پولگون و نوعى مانتول به نام راسميك مانتول‏مى‏گيرند. به علاوه در اعضاى اين گياه مقدارى تانن، مواد رزينى و قند نيز وجود دارد

خواص- كاربرد

پونه از نظر طبيعت طبق نظر حكماى طب سنتى گرم و خشك است. خواص آن بسيار لطيف‏كننده است براى پاك كردن اخلاط سينه و كنترل سياه‏سرفه و رفع سوزش خراش سينه و براى جلوگيرى از سكسكه و آشفتگى و دل‏به‏هم‏خوردگى نافع است.

بادشكن است و ضد نفخ و براى استسقا و يرقان و خارج كردن مشيمه و ازدياد ترشح عرق مفيد است. مدر است و قاعده‏آور. به عنوان ترياق و ضد سم جانوران گزنده سمى بسيار نافع است.

اگر شياف آن در مهبل استعمال شود براى تسهيل اخراج جنين و مشيمه مؤثر است. ماليدن دم‏كرده آن براى رفع خارش و دفع گازهاى رحم و رفع سستى رحم مفيد است. ماليدن سوخته گياه براى تقويت لثه‏هاى دندان نافع است. استشمام بوى آن براى رفع غشى مفيد است.

نکته:

پونه مضر روده‏ها است و از اين نظر بايد با كتيرا خورده شود. مقدار خوراك پونه تا 8 گرم. نوع مصرف معمولا شاخه‏هاى گلدار و برگ آن را به صورت دم‏كرده و ساير انواع دارويى مانند نعنا تهيه و خورده مى‏شود.

منبع:

مير حيدر، حسين، معارف گياهى، 8جلد، دفتر نشر فرهنگ اسلامى – تهران، چاپ: هفتم، 1385 ه.ش.

همچنین ببینید

درمان یبوست و تنبلی دستگاه گوارش

درمان یبوست و تنبلی دستگاه گوارش برای درمان یبوست بهترین نسخه تیم پژوهشی بوعلی باب …