بوعلی بوعلی باب سلامتی
سیب زمینی ترشی با نام انگلیسی Jerusalem artichoke و نامهای محلی شلغم شیرازی, یرآلماسى و قلقلاس شناخته می شود. سیب زمینی ترشی بهترین غذا برای افرادی مبتلا به دیابت می باشد
مشخصات سیب زمینی ترشی و روش کاشت:
سیب زمینی ترشی گیاهى است علفى پایا که ارتفاع آن ۲- ۵/ ۱ متر مىرسد. ساقههاى سیب زمینی ترشی چوبى و یکساله است و برگهاى سیب زمینی ترشی بیضى و نوکتیز با دندانههاى ریز، گلهاى سیب زمینی ترشی زرد و شبیه گل آفتابگردان ولى خیلى کوچکتر که در مهر و آبانماه ظاهر مىشوند. ریشه سیب زمینی ترشی به صورت غدههاى گوشتى و مملو از مادهاى به نام Inuline است که شبیه به نشاسته مىباشد.
سیبزمینى ترشى در اغلب شرایط آبوهوایى مىروید و در مقابل خشکى مقاوم است. غدههاى سیب زمینی ترشی در صورتى که برداشت نشوند بخوبى در زمین مىمانند و سرماى تا ۱۵ درجه سانتىگراد زیر صفر را تحمل مىنمایند. کاشت سیب زمینی ترشی از طریق کاشت غدههاى آن خیلى زود یعنى اوایل اسفند البته در روزهایى که رطوبت خاک مناسب براى به هم زدن و کاشت باشد صورت مىگیرد. فواصل بوتهها ۷۰* ۶۰ سانتىمتر و براى کاشت مىتوان از غده کامل یا از نصف غده استفاده کرد. همینکه گیاه سیب زمینی ترشی روییده و به ارتفاع ۳۵- ۳۰ سانتىمتر برسد خاک دادن پاى بوتهها آغاز مىشود. برداشت محصول سیب زمینی ترشی را مىتوان از اواخر مهر و اواسط آبان بسته به شرایط اقلیمى شروع کرد. در ایران در اغلب مناطق کاشته مىشود. بهطور کلى سه رقم سیب زمینی ترشی کاشته مىشود یک رقم با غده نخودى رنگ، یک رقم با غده صورتى رنگ و یک رقم با غده قرمز مانند سیبزمینى شیرین.
ترکیبات شیمیایى سیب زمینی ترشی:
از نظر ترکیبات شیمیایى سیبزمینى ترشى داراى مقدار کمى ویتامین B و C و بازهاى پورین ، آرژىنین، هیستیدین، بتائین، کولین و هماگلوتىنین مىباشد.
هیدرات کربن موجود در غده سیب زمینی ترشی اینولین است و مقدار آن ۱۸- ۸ درصد تغییر مىکند و علاوه بر گلوکوز و لوولوز مواد گلوکوفروکتوزان از سوکروز تا اینولین در سیب زمینی ترشی وجود دارند. هیدراتهاى کربن اصلى و عمده سیب زمینی ترشی اینولین و خویشاوند نزدیک آن اینولید مىباشد.
در هریک صد گرم سیبزمینى ترشى خام مواد زیر وجود دارد:
آب ۷۹ گرم، پروتئین ۳/ ۲ گرم، چربى ۱/ ۰ گرم، هیدراتهاى کربن ۱۶ درصد (که قسمت عمده آن در غده تازه به صورت اینولین است)، کلسیم ۱۴ میلىگرم، فسفر ۷۸ میلىگرم، آهن ۴/ ۳ میلىگرم، ویتامین A 20 Iu، تیامین ۲۰/ ۰ میلىگرم، رایبوفلاوین ۰۶/ ۰ میلىگرم، نیاسین ۳/ ۱ میلىگرم و ویتامین C 4 میلىگرم.
خواص کاربرد سیب زمینی ترشی:
سیب زمینی ترشی در غدههاى آن ماده Inuline وجود دارد. این ماده که از هیدراتهاى کربن است شبیه به نشاسته مىباشد ولى مانند نشاسته معمولى بسادگى در معده تبدیل به قند نمىشود. مزه آن کمى شیرین و شبیه سیب زمینى معمولى است.
سیب زمینی ترشی خیلى سریع الهضم و زودپز مىباشد، بهطورى که سیب زمینى ترشى ظرف ۱۵- ۱۰ دقیقه در آب جوش پخته مىشود. در ایران معمولا بهطور ناپخته و خام با سرکه و ترشى آن را مىخورند ولى پخته آن نیز خیلى لذیذ است و چون نشاسته آن بخصوص در غدههاى تازه به سختى تبدیل به قند مىشود براى اشخاصى که بیمارى قند دارند در رژیم غذایى جانشین خوبى براى سیبزمینى است. سیب زمینی ترشی باید تازه مصرف شود زیرا اگر مدتى بماند ممکن است اینولین آن تبدیل به قند بشود و خاصیت رژیمى خود را از دست بدهد.
سیب زمینی ترشی از نظر طبیعت طبق نظر حکماى طب سنتى غده آن کمى گرم و تر است براى چاق شدن خوب است و محرک نیروى جنسى مىباشد، براى سرفه و خشونت سینه نیز نافع مىباشد.
خواص درمانى سیب زمینی ترشی:
۱- خوردن آن براى سرفه و خشونت سینه نافع است، محرک نیروى جنسى مىباشد، چاقکننده است.
۲- کسانى که مرض قند دارند تازه آن را مىتوانند مصرف کنند، لاغرى را که در اثر مرض قند باشد برطرف مىسازد.
تهیه و گردآوری توسط گروه بوعلی باب سلامتی
منابع:
نسخه شفا
معارف گیاهى
